Дзень у гісторыі: 1 верасня. Пачалася Другая сусветная вайна. Нарадзіліся: этнограф Міхал Федароўскі і празаік Масей Сяднёў. Прызналі ансамблем «Лявонаў», якія ўзгадавалі «Песняроў». Адкрылі помнік Усяславу Чарадзею

1939 год. Пачалася Другая сусветная вайна.

Гітлераўская Германія атакавала Польшчу. Тады саюзнікам Германіі быў Савецкі Саюз. Ён напаў на Польшчу з усходу. Між двума краінамі-агрэсарамі існавала дамоўленасць аб падзеле краін усходняй Еўропы. Гэты дакумент вядомы, як пакт Молатава-Рыбентропа.

Саюзніцкія абавязкі Сталін выконваў да 22 чэрвеня 1941 году, калі на СССР напала Германія.

У вайне ўдзельнічалі 62 дзяржавы з 74 з 80 % насельніцтва Зямлі, загінула больш за 70 мільёнаў чалавек.

На тэрыторыі Беларусі было забіта 2219 тысяч чалавек, ускосныя страты – да 3 мільёнаў – кожны трэці жыхар краіны і 4,3% усіх ахвяраў вайны ў свеце.

Вайна скончылася ў Еўропе 8 мая 1945 году. Афіцынай жа датай яе сканчэння лічыцца 2 верасня 1945 году, калі Японія падпісала акт аб капітуляцыі.

1 верасня адзначаецца Сусветны Дзень міру.

1841 год. Нарадзіўся Гіяцынт Альхімовіч.

Беларускі і французскі мастак.

Разам з братам Казімірам удзельнічаў у паўстанні 1863-1864 гадоў.

Эміграваў у Францыю, прафесар школы малявання, прафесійна-тэхнічнага вучылішча, вышэйшай жаночай школы ў Перпіньяне.

Удзельнік выстаў мастацкіх твораў. Узнагароджаны французскім ордэнам «Officier d’Académie».

1853 год. Нарадзіўся Міхал Федароўскі.

Фалькларыст, этнограф, археолаг.

Збіральнік кніг, твораў жывапісу і графікі, гістарычных, фальклорна-этнаграфічных матэрыялаў.

Сабраў беларускія песенныя і танцавальныя мелодыі, народныя песні, прыказкі, сотні казак, загадак, якія выдадзеныя ў 8-томнай працы «Люд беларускі» (1887-1981).

Аўтар этнаграфічнага твору «Пружана і яе ваколіцы».

Вёў археалагічныя раскопкі ў Гродзенскай губерні.

1900 год. Нарадзіўся Сымон Баранавых.

Празаік, дзіцячы пісьменнік.

Член абʼяднання «Маладняк».

Аўтар апавяданняў, аповесцяў, раманаў. Па смерці выдадзены 6 кніг з яго твораў.

Арыштаваны савецкімі органамі ў 1936 годзе, асуджаны на 10 гадоў лагераў як «член контррэвалюцыйнай нацыянал-фашысцкай арганізацыі і за антысавецкую дзейнасць». Загінуў на Калыме.

Рэабілітаваны прэзідыумам Вярхоўнага суда БССР 29 снежня 1954 году.

1913 год. Нарадзіўся Масей Сяднёў.

Паэт, празаік, журналіст

Праз усю яго творчасць праходзіць адна нязменная тэма – Бацькаўшчына, маці, мова.

Аўтар зборніка вершаў «Ад сына твайго, Беларусь», кнігі «Ахвяры бальшавізму», шэрагу зборнікаў паэзіі, у тым ліку «Цень Янкі Купалы», раманаў, успамінаў.

На беларускую мову пераклаў санеты Мікеланджэла, некаторыя творы І. Гётэ, Г. Гейнэ, Р. Рыльке.

Арыштаваны савецкімі органамі ў 1936 годзе, абвінавачаны ў нацдэмаўшчыне і распаўсюдзе твораў Язэпа Пушчы і Алеся Гаруна.

З 1944 года – на эміграцыі.

З 1967 да 1983 году Майсей Сяднёў працаваў на Радыё Свабода, узначальваў беларускую рэдакцыю.

1942 год. Нарадзіўся Іван Басюк.

Гісторык.

Даследаваў пачатковы перыяд Другой сусветнай вайны на тэрыторыі Беларусі, гісторыю беларускай дзяржаўнасці, палітычнай і прававой думкі ў Беларусі.

Аўтар 100 навуковых прац. 

1956 год. Нарадзіўся Уладзімір Салодкі.

Спявак.

Выхаванец Магілёўскага культасветвучылішча.

Уладальнік голасу прыгожага тэмбру шырокага дыяпазону.

У рэпертуары беларускія, украінскія народныя, аўтарскія і іншыя песні, сярод якіх «У лузе каліна стаяла», «Кірыла Тураўскі» У. Будніка.

Працаваў у Дзяржаўным народным хоры Беларусі, ансамблі «Свята», Дзяржаўным ансамблі танца.

Сустваральнік ансамбля народнай песні «Вяселле».

1969 год. Калектыў “Лявоны” атрымаў статус вакальна-інструментальнага ансамбля.

У 1970 годзе «Лявоны» змянілі назву на «Песняры», якім наканавана было стаць брэндавым беларускім калектывам.

Аснову яго рэпертуару складалі апрацаваная беларускія народныя песні.

Мастацкім кіраўніком з моманту ўтварэння і да смерці ў 2003 годзе быў У. Мулявін, народны артыст Беларусі і СССР.

Самымі папулярнымі песнямі калектыву сталі «Касiў Ясь канюшыну», «Бывайце здаровы», «Белая Русь». У 1976 годзе падчас гастроляў у Амерыцы, канадцы знялі фільм пра «Песняроў», а кампанія «Columbia» выпусціла кружэлку з іх песнямі.

2007 год. Адкрыты помнік Усяславу Чарадзею.

Першы конны помнік у незалежнай Беларусі. Вышыня помніка з пастаментам складае 3,5 метраў. Скульптура важыць 4,5 тоны.

Пад уладай Усяслава з 1044 па 1101 гады Полацкае княства дасягнула найбольшай магутнасці, пры ім зʼявіўся і першы мураваны будынак – Сафійскі сабор.


У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў