Category: Культура

Дзень у гісторыі. Створана кіроўная структура паўстання Каліноўскага, спробы вызваліць Беларусі з-пад расійскага панавання. Нарадзіўся Антон Адамовіч – адзін з буйнейшых прадстаўнікоў беларускага нацыянальнага руху 20-га стагоддзя. Беларусь падпісала статут ААН

Навіна ад

26 чэрвеня. Міжнародны дзень барацьбы са злоўжываннем наркатычнымі сродкамі і іх незаконным абарачэннем.

Адзначаецца з 1987 года з ініцыятывы Генеральнай Асамблеі ААН.

Гэтай датай міжнародная арганізацыя засведчыла сваю рашучую дзейнасць супраць распаўсюджвання і злоўжывання наркатычнымі сродкамі, а таксама імкненне да стварэння сусветнага грамадства свабоднага ад наркаманіі. 

Падставай для заснавання Дня сталі рэкамендацыі Міжнароднай канферэнцыі па барацьбе са злоўжываннем наркатычнымі сродкамі і іх незаконным абарачэннем.

У Беларусі да 60% насельніцтва ва ўзросце да 21 года можа быць аднесена да групы рызыкі.

За апошнія 8 гадоў колькасць школьнікаў і студэнтаў, якія ўжываюць наркотыкі, узрасла амаль у 8 разоў.

Колькасць смяротных выпадкаў ад ужывання наркотыкаў за апошнія 10 гадоў павялічылася сярод насельніцтва ў Беларусі ў 12 разоў, а сярод дзяцей – у 42 разы.

Рост наркаманіі рэзка абвастрае праблему СНІДу. Колькасць зарэгістраваных у Беларусі ВІЧ-інфікаваных штогод падвойваецца. Сярод іх 80 працэнтаў – наркаманы. Колькасць асоб, які эпізадычна ўжываюць наркатычныя рэчывы – 8297 чалавек. Сярэдні ўзрост хворых 20-22 гады.

content.schools.by

26 чэрвеня – Міжнародны дзень у падтрымку ахвяр катаванняў.

У гэты дзень у 1987 года ўступіла ў сілу Канвенцыя супраць катаванняў і іншых відаў бесчалавечнага, зняважлівага для чалавечай годнасці абыходжання.

Нягледзячы на нормы міжнароднага і нацыянальнага права, прынцыпы чалавечнасці і роўнасці ў шмат якіх  краінах працягваюцца катаванні.

bureau.kz

26 чэрвеня 1863 года ў Вільні створаны Літоўскі правінцыйны камітэт (Чырвоны жонд).

Цэнтр кіраўніцтва паўстаннем 1863-1864 гадоў. Узначаліў яго Якуб Гейштар. Літоўскі правінцыйны камітэт рыхтаваў, а затым кіраваў паўстаннем, якое ў беларускай гістарыяграфіі падаецца, як паўстанне начале з Кастусём Каліноўскім.

Паролем для прыхільнікаў было пытанне з адказам: -«Каго любіш?» -«Люблю Беларусь» – «То, узаемна».

Паўстанне стала спробай вызвалення Беларусі з пад улады Расійскай імперыі. Яно выклікала вялікі грамадскі рэзананс, прыцягнула ўвагу да Беларусі, як да краю з гістарычнымі каранямі, адкрыла «беларускае пытанне» і зрабіла яго адной з найважнейшых тэмаў даследаванняў і публікацый у 1860–1870-я гады.

Пасля паразы ў 1863 паўстанцы ўзяліся за партызанскую барацьбу. У далейшым яна перайшла ў сферу грамадскага непадпарадкавання. Многіх удзельнікаў пакаралі смерцю. Сярод іх і Кастуся Каліноўскага. Нямала было саслана ўдзельнікаў у Сібір.

wikimedia.org

26 чэрвеня 1909 года нарадзіўся Антон Адамовіч.

Беларускі літаратуразнавец, пісьменнік, гісторык, публіцыст, доктар філалогіі. Сябра Рады БНР. Супрацоўнік радыёстанцыі «Свабода».

Даследчык творчасці беларускіх пісьменнікаў. Аўтар прац па гісторыі, эканоміцы, культуры Беларусі.

Антон Адамовіч – адзін з буйнейшых прадстаўнікоў беларускага нацыянальнага руху 20-га стагоддзя. Ён належаў да тых актыўных дзеячаў беларускай паваеннай эміграцыі ў Амерыцы, якія сваёй самаадданай працаю стваралі інтэлектуальныя набыткі беларускага замежжа. Яго спадчына ўяўляе сабою вялікую навуковую, і не толькі навуковую, каштоўнасць.

Памёр у 12 чэрвеня 1998 годзе. Пахаваны на Беларускіх могілках у Іст-Брансуіку, штат Нью-Джэрсі, ЗША.

wikimedia.org

26 чэрвеня 1941 года расстраляны Зэлік Аксельрод.

Беларускі яўрэйскі паэт. Перакладчык беларускай паэзіі на ідыш.

Адказны сакратар яўрэйскага часопісу «Беластокер Штэрн» (Зорка), аўтар 4-х кніг вершаў на ідыш.

Выступаў за захаванне школ на мове ідыш. На сходзе яўрэйскіх пісьменнікаў 30 мая 1941 года рэзка пярэчыў кіраўніку Саюза пісьменнікаў Беларусі Міхасю Лынькову.

Быў арыштаваны і 26 чэрвеня 1941 году, як і многіх палітычных вязняў турмы НКУС яго адвезлі ў лес і расстралялі.

wikimedia.org

26 чэрвеня 1945 года падпісаны Статут Арганізацыі Аб’яднаных Нацый.

Падзея адбылася на канферэнцыі ў Сан-Францыска. На ёй былі прадстаўнікі 50 дзяржаў-заснавальніц. У тым ліку і Беларусь.

Статут набыў моц 24 кастрычніка 1945 года і гэта дата адзначаецца як Дзень Арганізацыі Абʼяднаных Нацый.

minsknews.by

26 чэрвеня 1965 года нарадзіўся Юрый Несцярэнка.

Кампазітар, музыка, краязнавец, выдавец, педагог.

Стваральнік гуртоў «Рок-транс-аўта», «White Night Blues», удзельнік мінска-полацкай калабарацыі «Тутэйшыя», магілёўскіх гуртоў «Рынка», «Фэт Джон» і інш.

Аўтар артыкулаў у «Дзеяслове», кніг для дзяцей, па гісторыі і культуры Бялыніцкага раёна, выпусціў 7 дыскаў. Разам з расійскім музыкам Андрэем Макарэвічам запісаў беларускамоўныя каверы на  песні «Машыны часу».

Нарадзіўся ў вёсцы Прыбар Быхаўскага раёна.

i.ytimg.com

26 чэрвеня 2016 года памёр Сяргей Картэс (1935, Сан-Антоніа, Чылі-2016).

Беларускі кампазітар, Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР.

Працаваў у Беларускім тэатры імя Я.Купалы, на «Беларусьфільм», у Дзяржаўным тэатры оперы і балета Беларусі.

З асобай Картэса звязана адкрыццё беларускага опернага мастацтва для еўрапейскай публікі.

wikimedia.org

У публікацыі выкарыстаныя дадзеныя з інфармацыйнага рэсурсу “Вікіпедыя”

 

Дзень у гісторыі. Нарадзіліся Янка Купала, Пятрусь Броўка. Зарэгістраваная праграмная рада тыднёвіка «Ніва», якая выдае аднайменную газэту для беларускай меншасці ў Польшчы

Навіна ад

25 чэрвеня 1652 года мястэчка Жыровічы – грэка-каталіцкі цэнтр Беларусі атрымала магдэбургскае права и герб.

У паселішчы месціцца Свята-Успенскі манастыр. Помнік архітэктуры XVII-XIX стагоддзяў спалучае рысы барока, ракако, класіцызму. У верасні 1730 году ўрачыста каранавалі цудоўны абраз Маці Божай.

Мужчынскі праваслаўны манастыр. Упершыню згадваецца ў 1587 годзе. Спачатку быў драўляны, згарэў у 1655 годзе. У 1672-1825 гадах пабудаваны мураваны, быў манастыром базыльян.

Цяпер Жыровіцы – аграгарадок з 2,5 тысячамі жыхароў, прадмесце Слоніма. Цэнтр турызму нацыянальнага значэння.

Уваходзіць у турыстычныя маршруты «Мураваны летапіс Панямоння», «Мураваны летапіс Слоніма і Жыровіцаў». Тут месціцца Свята-Успенскі манастыр (з 1587) з будынкамі і цэрквамі XVII–XVIII стагоддзяў.

25 чэрвеня 1730 года польскі кароль і вялікі князь ВКЛ Аўгуст II Моцны арганізаваў самы вялікі ў сусветнай гісторыі банкет.

На ім было 30 тысяч гасцей. Асаблівай прычыны для папойкі не было. Пры Аўгусце пачалася крайняя ступень анархіі, з 18 сеймаў 11 былі сарваны, армія была зменшана з 80 да 18 тысяч, праводзіліся палітычныя і рэлігійныя рэпрэсіі. Апошнімі словамі Аўгуста ІІ перад смерцю былі: «Усё маё жыццё было адзіным бесперапынным грахом».

фоmedia.izi.travel

25 чэрвеня (7 ліпеня) 1882 года нарадзіўся Янка Купала (Іван Луцэвіч).

Народны паэт, перакладчык, драматург, публіцыст.

Класік беларускай літаратуры, адзін з заснавальнікаў новай беларускай літаратуры і літаратурнай мовы.

Яго творчасць адзначаецца за яркае апісанне сялянскага быту, нацыянальнага характару беларусаў і яго светаразумення.

Працуе Дзяржаўны літаратурны музей Янкі Купалы, праводзяцца штогадовыя Купалаўскія чытанні. Яго імя носяць Нацыянальны акадэмічны тэатр, Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт, мінскія парк і станцыя метро, мноства вуліц у гарадах Беларус. Помнікі паэту пастаўленыя ў Беларусі, Ізраіле, Польшчы, КНР, ЗША, Балгарыі, Расіі.

scontent-frt3-1.xx.fbcdn.net

25 (12) чэрвеня 1905 года нарадзіўся Пятрусь Броўка.

Беларускі грамадскі дзеяч, празаік, паэт і перакладчык.

Народны паэт.

Рэдагаваў часопіс «Полымя» і кіраваў выдавецтвам «Беларуская савецкая энцыклапедыя».

Аўтар 3-х дзясяткаў кніг паэзіі, шматлікіх аповесцяў, лібрэта опер, перакладаў.

Галоўную яго спадчыну складаюць вершы. Справа ўсяго яго жыцця – Беларуская энцыклапедыя, да выдання якой ён прыклаў нямала сіл.

Яго творы перакладзены на 27 моў, імя прысвоена выдавецтву «Беларуская энцыклапедыя», вуліцам у Мінску, Віцебску, Полацку, Гомелі, Бешанковічах, Ушачах.

У Мінску працуе літаратурны музей Петруся Броўкі, у Пуцілкавічах Ушацкага раёну – хата-музей.

images.gr-assets.com

25 чэрвеня 1911 года нарадзіўся Арсень Булаўка

Гідролаг, географ, доктар геаграфічных навук.

У 1939-1941 гадах кіраўнік Магілёўскай гідралагічнай станцыі. Удзельнік абароны Магілёва.

Распрацоўшчык праблем гідралогіі Беларусі, тэорыі воднага балансу. Узначальваў Мінскую гідраметэаралагічную абсерваторыю. Аўтар і суаўтар шматлікіх навуковых і навукова-папулярных прац.

25 чэрвеня 1992 года ў Беластоку афіцыйна зарэгістраваная Праграмная рада тыднёвіка «Ніва».

Рада выдае тыднёвік польскіх беларусаў. Выданне заснавана ў 1956 Беларускім грамадска-культурным таварыствам. Ён асвятляе жыццё беларусаў у Польшчы, дзейнасць грамадскіх арганізацый, друкуе матэрыялы па краязнаўстве, аб актуальных падзеях на Беларусі.

Выходзіць старонка для дзяцей «Зорка», перыядычна змяшчаюцца тэматычныя ўкладкі. Газета асяродак яднання беларускай меншасці ў Польшчы.

kamunikat.org

У публікацыі выкарыстаныя матэрыялы з інфармацыйнага рэсурсу “Вікіпедыя”

 

24 чэрвеня. Устаноўчы з’езд Беларускага народнага фронту «Адраджэнне». Знікненне Крыжа Еўфрасінні Полацкай з Магілёва, часовай сталіцы БССР. Нарадзіўся пісьменнік Кузьма Чорны

Навіна ад

24 чэрвеня 1777 года нарадзіўся Ян Ходзька.

Пісьменнік, публіцыст, грамадскі дзеяч, масон, удзельнік паўстання 1830-1831 гадоў.

Старшыня Галоўнага цывільнага суда ў Мінску, суарганізатар масонскіх лож у Мінску і Вільні.

Выступаў за пашырэнне адукацыі сярод народу. Ганаровы член Віленскага ўніверсітэту, інспектар школ Віленскай, Магілёўскай і Віцебскай губерняў.

Па палітычных матывах і за ўдзел у паўстанні арыштоўваўся ў 1826, 1830 гадах. Быў вязнем Петрапаўлаўскай крэпасці, сасланы ў Сібір.

Аўтар п’ес, камедый, мемуараў, прац па гісторыі Міншчыны.

wikimedia.org

24 чэрвеня 1900 года нарадзіўся Кузьма Чорны (Мікалай Раманоўскі).

Беларускі пісьменнік.

Творы Кузьмы Чорнага вылучаюцца эпічнасцю і філасофскім асэнсаваннем рэчаіснасці. Галоўнай рысай творчасці пісьменніка становіцца пільная ўвага да Чалавека, яго душы, думак і пачуццяў, да яго псіхалагічнай сутнасці, людскіх лёсаў і побыту, яскравае адлюстраванне гістарычных падзей сваёй эпохі, сведкам якіх быў празаік.

Некаторыя яго творы інсцэнізаваныя і экранізаваны.

У 1938-1939 утрымліваўся ў турме НКУС.

wikimedia.org

24 чэрвеня 1907 года нарадзіўся Язэп Зазекаў

Беларускі пісьменнік, навуковец, педагог.

Кандыдат філалагічных навук. Працаваў намеснікам дырэктара Беластоцкага, Мінскага педінстытутаў, загадчыкам кафедры ў Адэскім універсітэце, дацэнтам БДУ. Аўтар зборнікаў апавяданняў, нарысаў, кніг для дзяцей, прац пра беларускі фальклор. Укладальнік зборнікаў партызанскай творчасці.

Нарадзіўся ў вёсцы Восаў, што на Клічаўшчыне.

bis.nlb.b

24 чэрвеня 1941 года Магілёў у сувязі з акупацыяй Мінску стаў да часовай сталіцай БССР.

У пераехала партыйныя функцыянеры. Звозіла абсталяванне з эвакуяваных прадпрыемстваў. З 25 чэрвеня па 14 ліпеня 1941 году з гораду адпраўлена на ўсход Савецкага Саюзу 935 вагонаў з матэрыяльнымі каштоўнасцямі. Пад час эвакуацыі знік Крыж Еўфрасінні Полацкай. Месца знаходжанне беларускай нацыянальнай рэліквіі невядома дагэтуль.

museumhm.by

24 чэрвеня 1958 года нарадзіўся Канстанцін Красоўскі.

Дэмограф, доктар геаграфічных навук, прафесар.

Заснавальнік брэсцкай навуковай школы геадэмаграфіі.

Працаваў дэканам геаграфічнага факультэту, першым прарэктарам Брэсцкага дзяржуніверсітэту.

Аўтар больш за 180 навуковых прац па дэмаграфіі, рассяленні насельніцтва і яго структуры, міграцыях.

brsu.by

24 чэрвеня 1989 года ў Вільні пачаўся I Устаноўчы з’езд БНФ «Адраджэнне» (24-25 чэрвеня).

Грамадска-палітычнага руху, які стаў самым уплывовым нацыянальным рухам Беларусі канца ХХ – пачатку ХІХ стагоддзяў. На зʼездзе прысутнічала каля 400 дэлегатаў. Правесці паседжанне ў Менску не дазволіў Прэзідыум Вярхоўнага савету БССР.

Зʼезду ў віленскім Палацы прафсаюзаў папярэднічаў Устаноўчы сход беларускага гістарычна-асветнага таварыства памяці ахвяраў сталінізму «Мартыралёг Беларусі» 19 кастрычніка 1988 году. На ім на прапанову Зянона Пазьняка быў утвораны аргкамітэт БНФ «Адраджэньне». 

Прынятая тады праграмная заява дакляравала курс на суверэнітэт Беларусі, дэмакратычныя рэформы, нацыянальнае адраджэнне, абарону правоў чалавека. БНФ станавіўся першай рэальнай альтэрнатывай камуністычнай партыі.

У Вярхоўным Савеце БССР была сфарміравана фракцыя БНФ. А ў 1993 г. створана партыя БНФ.

Структурныя падраздзяленні БНФ існавалі ў гарадах і раёнах краіны, выдаваліся газеты, бюлетэні. У Магілёве выдаваліся газеты «Абуджэнне», «Ратуша» з дадаткамі «Шклоўскія навіны», «Дэмакратычны Бабруйск», «Панарама» (Глуск), «Сумленне» (Асіповічы), «Паходня» (Бялынічы), «Бацькаўшчына» (Бабруйск), «Крычаўскiя навiны», «Край Вашчылы» (Крычаў), «Веснiк Слаўгарада».

Грамадскае аб’яднанне БНФ «Адраджэньне« ліквідаванае 10 лістапада 2021 года Вярхоўным судом Беларусі.

radabnr.org

У публікацыі выкарыстаныя матэрыялы з інфармацыйнага рэсурсу “Вікіпедыя”

 

У Магілёве абмяркоўваюць пытанні гісторыка-культурнай спадчыны без замежных даследчыкаў

Навіна ад

Навуковая канферэнцыя «Гісторыка-культурная спадчына Падняпроўя» праходзіць у Магілёўскім абласным краязнаўчым музеі імя Раманава. Гісторыкі і краязнаўцы сабраліся з нагоды 155-годдзя заснавання першага магілёўскага музею. Падзея мае як навуковы так і ідэалагічны складнікі.

У мінулыя гады ў канферэнцыі ўдзельнічалі навукоўцы з Польшчы, Украіны, Літвы, Расіі. Цяпер жа міжнароднага статусу канферэнцыя не мае. Аднак беларускія даследчыкі, якія стала вывучаюць беларускі край, адгукнуліся на запрашэнне з радасцю.

З-за пандэміі каронавірусу падобныя канферэнцыі апошнія гады праходзілі дыстанцыйна. Цяпер сітуацыя змянілася. Навуковыя паплечнікі і адначасова супернікі сустрэліся, каб распавесці пра вынікі сваёй працы, паказаць здабыткі і даведацца пра новыя гістарычныя факты. У сценах абласнога музею пануе атмасфера таварыскай сустрэчы.

На пленарным пасяджэнні абмеркавалі гісторыю стварэння краязнаўчага музею і перспектывы музейнага будаўніцтва, стан вывучэння археалагічнай спадчыны.

Не абышлося без ідэалогіі. Адкрылася экспазіцыя «Генацыд беларускага народу».

 

Дзень у гісторыі. Нарадзіўся Юры Хадыка, палітык, стваральнік музею старажытнабеларускай культуры. Пачалася аперацыя «Багратыён», у ходзе якой была вызваленая Беларусь ад нацыстаў. Міжнародны дзень удоў

Навіна ад

23 чэрвеня – Дзень дзяржаўнай службы Арганізацыі Аб’яднаных Нацый. Адзначаецца з 2003 году.

Генеральная Асамблея заклікае дзяржавы-члены ААН у гэты дзень спецыяльнымі імпрэзамі асвятляць працу дзяржаўнай службы ў працэсе развіцця краін.

ААН — міжнародная арганізацыя, створаная для падтрымання і ўмацавання міжнароднага міру і бяспекі, а таксама развіцця супрацоўніцтва паміж дзяржавамі.

23 чэрвеня – Міжнародны дзень удоў.

Абвешчаны Генеральнай Асамблеяй ААН у 2011 годзе.

Для многіх жанчын ва ўсім свеце трагедыя страты партнёра ўскладнена працяглай барацьбой за свае асноўныя правы і годнасць. Нягледзячы на ​​тое, што ў свеце больш за 258 мільёнаў удоў, на іх не заўжды звяртаюць увагу.

У Беларусі больш за 800 тысяч удоў. І іх колькасць толькі расце. У краіне павышаная смяротнасць мужчын. Яны жывуць на 10 гадоў менш за жанчын.

mirkosmosa.ru

23 чэрвеня (6 ліпеня) 1900 года нарадзіўся Іван Лупіновіч (1900-1968).

Глебазнавец-аграхімік, доктар сельскагаспадарчых навук.

Заснавальнік Беларускага геаграфічнага таварыства.

Зрабіў значны ўклад у вывучэнне праблем меліярацыі і асваення Палесся.

wikimedia.org

23 чэрвеня 1933 года загінуў епіскап Слуцкі Мікалай (Мікалай Шамяціла). Нарадзіўся ў 1877.

Беларускі праваслаўны дзеяч.

Падтрымліваў і пашыраў сярод вернікаў ідэі беларускага нацыянальнага адраджэння. Прыхільнік ідэй аўтакефаліі праваслаўнай царквы Беларусі.

Арыштоўваўся органамі НКВД у 1926, 1933 гадах. Па афіцыйнай версіі, памёр ад тыфу ў мінскім шпіталі, па іншых звестках – расстраляны ў Мінскай унутранай турме ДПУ.

wikimedia.org

23 чэрвеня 1938 года нарадзіўся Юрый Хадыка.

Беларускі грамадскі і культурны дзеяч, навуковец.

У 1969 годзе арганізаваў у АН БССР семінар па вывучэнню старажытнабеларускага мастацтва, прымаў удзел у зборы матэрыялаў і напісанні «Збору помнікаў гісторыі і культуры Беларусі».

Адкрыў пры АН БССР Музей старажытнабеларускай культуры. Намеснік старшыні БНФ. Быў у зняволенні. У турме на знак пратэсту галадаў. Памёр у ЗША, але пахаваны ў Мінску.

wikimedia.org

23 чэрвеня 1944 года пачалася наступальная аперацыя савецкіх войск «Баграціён» (23 чэрвеня – 29 жніўня 1944).

Ад гітлераўцаў была вызваленая Беларусь, усходняя Польшча, частка Прыбалтыкі. Была цалкам разгромлена нямецкая група арміяў «Цэнтр». Аднавіць страты нацысты былі не ў сілах. Аперацыя «Баграціён» пераламіла хаду вайны Савецкага Саюзу з гітлераўскай Германіяй.

wikimedia.org

23 чэрвеня 1967 года ў ЗША памёр Мікалай Дзямідаў. 

Беларускі грамадска-палітычны і ваенны дзеяч, настаўнік.

Удзельнік Імперыялістычнай вайны, паручнік.

Прадстаўнік Рады БНР і камендант Гродна. З уласна сфарміраваным батальёнам ваяваў у складзе арміі Станіслава Булак-Балаховіча.

Арганізатар таварыстваў «Беларуская хата» і «Рунь» у Латвіі. Адзін з кіраўнікоў Беларуска-амерыканскай нацыянальнай рады.

wikimedia.org

У публікацыі выкарыстаныя матэрыялы з інфармацыйнага рэсурсу “Вікіпедыя”

 

Дзень у гісторыі. Гадавіна смерці Быкава. Пачатак вайны між Нацысцкай Нямеччынай і Савецкім Саюзам. Нарадзіўся Аляксандр Цвікевіч, адзін з заснавальнікаў Беларускай Народнай Рэспублікі

Навіна ад

22 чэрвеня 2003 году памёр Васіль Быкаў.

Беларускі пісьменнік і грамадскі дзеяч, франтавік, Народны пісьменнік Беларусі.

Ягоныя паховіны сабралі ў Мінску тысячы людзей. Былі спробы спыніць жалобную працэсію, але яе ўдзельнікі ўсё роўны праводзілі пісьменніка да ягонай магілы на Ўсходніх могілках сталіцы.

Большасць твораў Быкава – аповесці пра нямецка-савецкую вайну, дзеянне якіх адбываецца падчас нямецка-савецкай вайны і ў якіх паказаны маральны выбар чалавека ў найболей драматычныя моманты жыцця.

Творчасцю пісьменніка засведчаны духоўная сталасць сучаснай беларускай літаратуры, яе сусветны ўзровень.

wikimedia.org

22 чэрвеня 1941 гады – Пачалася вайна між нацысцкай Германіяй і Савецкім Саюзам.

На той момант большасць краін Еўропы былі акупаваныя Германіяй. А з уварваннем Германіі ў Польшчу 1 верасня 1939 году пачалася Другая сусветная вайна.

Нацысцкай Германіяй і Савецкім Саюзам лічыліся хаўруснікамі. Двума гадамі раней яны падпісалі дамову аб ненападзе. У ёй была сакрэтная частка «Пакт Молатава Рыбэнтропа». Згодна з якой Германія і Савецкі Саюз дамаўляліся аб падзеле часткі Еўропы на сферы ўплыву. СССР і Германія падзялілі між сабою Польшчу. Савецкі Саюз акупаваў краіны Балтыі.

У выніку акупацыі Беларусі Германіяй было забіта 2219316 чалавек цывільнага насельніцтва і ваеннапалонных, але з улікам ускосных страт за гады вайны загінула ад 2,5 да 3,0 млн жыхароў Беларусі.

Беларусь стала месцам масавага забойства габрэяў. Амаль у кожным паселішчы былі створаныя гета, нявольнікаў гітлераўцы стралялі і душылі газам. Халакост у Беларусі забраў да 800 тысяч габрэяў. Тут забівалі не толькі мясцовых габрэі, але і прывезеных з іншых краёў.

wikimedia.org

22 чэрвеня 1706 года ў Магілёў з Оршы прыбыў маскоўскі цар Пётр І.

Наведванне ім гораду адбылося праз год пасля таго, як Еўропа ўздрыганулася ад бессэнсоўнай жорсткасці каранаванай асобы.

11 ліпеня 1705 году ў полацкім Сафійскім саборы Пётр разам з світай закатаваў 5 манахаў-базыльянаў. Сафійскі сабор быў зруйнаваны.

Праз два гады Магілёў будзе спалены маскоўцамі.

avatars.mds.yandex.net

22 чэрвеня 1888 года нарадзіўся Аляксандр Цвікевіч.

Беларускі грамадска-палітычны дзеяч, гісторык, юрыст, філосаф, публіцыст.

Адзін з заснавальнікаў і кіраўнікоў Беларускай народнай грамады, міністр замежных спраў БНР, кіраўнік ураду БНР.

Аўтар твораў «Кароткі нарыс узнікнення БНР», «Западна-русізм». Працаваў вучоным сакратаром Інстытуту беларускай культуры, у Інстытуце гісторыі акадэміі навук.

Двойчы арыштоўваўся. Расстраляны органамі ўнутраных спраў Савецкага Саюзу 30 снежня 1937 году

wikimedia.org

22 (10) чэрвеня 1898 года нарадзіўся Браніслаў Туронак (1896-1938).

Беларускі грамадскі дзеяч, доктар лекарскіх навук.

Займаўся папулярызацыяй аховы здароўя. Пісаў у газету «Беларуская крыніца». У 1928 выйшла асобнай брашурай праца «Гігіена ўзгадавання дзіцяці».

Пасля 1928 Браніслаў Туронак адышоў ад актыўнай грамадскай дзейнасці. Падтрымліваў грашыма беларускія выданні і грамадскія ініцыятывы.

wikimedia.org

У публікацыі выкарыстаныя матэрыялы з інфармацыйнага рэсурсу “Вікіпедыя”

 

Дзень у гісторыі. З’явіўся атракцыён “Кола агляду”. Нарадзіліся этнограф Аляксандр Сержпутоўскі, натураліст Жан Жылібер. Не стала мовазнаўцы Фелікса Стацкевіча і фалькларыста Генадзя Цітовіча

Навіна ад

21 чэрвеня – Дзень летняга сонцастаяння.

Надышло астранамічнага лета. Сёння найдаўжэйшы дзень і найкарацейшая ноч у годзе.

На працягу тысячагоддзяў Дзень летняга сонцастаяння мела вялікае значэнне для нашых продкаў, якія падпарадкоўваліся прыродным цыклам. Для язычнікаў сонца валодала чароўнай уладай над усім жывым, а летняе сонцастаянне азначала найвышэйшы росквіт усіх сіл прыроды. Аднак сярэдзіна лета нагадвала таксама пра хуткае скарачэнне светлавога дня і немінучым набліжэнні зімы.

У паганскім календары славян гэта свята было прысвечаны богу сонца – Ярыле. У дні летняга сонцастаяння адзначаецца адно з самых старажытных святаў – Купалле. Яно прысвячаецца сонцу і росквіту зямлі і пад самымі рознымі назвамі вядома практычна ва ўсёй Еўропе.

belarus.by

21 чэрвеня 1741 года нарадзіўся Жан Эмануэль Жылібер (1741-1814).

Французскі і беларускі натураліст, хірург і анатам.

Стваральнік і кіраўнік Гродзенскай медыцынскай акадэміі. 

Заснаваў акушэрскую і ветэрынарную школы, клінічны шпіталь, батанічны сад. 

Прафесар медыцынскага факультэта Галоўнай школы Вялікага Княства Літоўскага ў Вільні. 

У Гродна стаіць помнік Жыліберу, у яго гонар назвы гарадскі парк.

wikimedia.org

21 чэрвеня 1864 года нарадзіўся Аляксандр Сержпутоўскі (1864-1930).

Беларускі этнограф і фалькларыст, мовазнавец, літаратар.

Удзельнік 25 этнаграфічных, антрапалагічных, лінгвістычных экспедыцый.

Узнагароджаны за «Зборнік беларускіх прыказак і прымавак» Малым залатым медалём Рускага геаграфічнага таварыства.

Аўтар твораў пра жыццё палешукоў, збору песень з Горацкага, Чавускага, Мсціслаўскага, Клімавіцкага раёнаў.

wikimedia.org

21 чэрвеня 1893 годзе наведнікі Сусветнай выставы ў Чыкага ўпершыню ў гісторыі пракаціліся на коле агляду «Чортава кола».

Самае вялікае кола агляду адкрыта ў 2008 годзе ў сінгапурскі Singapore Flyer. Яго вышыня 165 метраў.

У 1970-1980-я гады колы агляду былі ва ўсіх буйных гарадах Беларусі. У Магілёве стаяла на Савецкай плошчы Магілёва, потым у дзіцячым парку каля Палацу вобласці. Дэмантавана.

Адзінае ў Магілёўскай вобласці кола агляду працуе ў самым усходнім райцэнтры краіны – у Хоцімску.

visitsingapore.com

21 чэрвеня 1962 году нарадзіўся Віктар Цой. Музыка. 

Лідар папулярнага ў Савецкім Саюзе рок-гурта «Кіно».

Песні Цою актуальныя па сёння. Ягоная кампазіцыя «Перемен» гучала на беларускіх акцыях пратэсту.

Віктар Цой загінуў у аўтамабільнай катастрофе ў 1990 годзе.

belnaviny.by

21 чэрвеня 1967 года памёр Фелікс Стацкевіч (1897-1967).

Беларускі грамадскі і культурны дзеяч, складальнік «Эсперанта-беларускага слоўніка».

Працаваў дырэктарам Радашковіцкай беларускай гімназіі, старшынём Галоўнай управы Таварыства беларускай школы, рэдактарам часопісу «Беларускі летапіс». 

Рэпрэсаваўся польскімі і савецкімі ўладамі.

wikimedia.org

21 чэрвеня 1986 года пайшоў з жыцця Генадзь Цітовіч (1910-1986).

Беларускі кампазітар, дырыжор, фалькларыст, этнограф.

Заснавальнік і кіраўнік Дзяржаўнага акадэмічнага хору Беларусі. Народны артыст СССР.

Запісаў больш за 3 тыс. беларускіх, украінскіх, польскіх, літоўскіх народных песень, танцаў, інструментальных найгрышаў.

Складальнік фальклорных зборнікаў. Аўтар 12 песень на ўласныя словы і вершы беларускіх паэтаў, больш за 60 апрацовак беларускіх народных мелодый.

ethno.by

У публікацыі выкарыстаныя матэрыялы з інфармацыйнага рэсурсу “Вікіпедыя”

 

Наўздагон падзеі. Пад Магілёвам частавалі «Гарбатай па-сваякоўску». Фотарэпартаж

Навіна ад

Фэстываль сямейнага адпачынку і здаровага ладу жыцця «Гарбата па-сваякоўску» зладзілі за 15 кіламетраў ад Магілёва ў аграгарадку «Усход».

Фэстам славілі даўні спосаб гатавання беларусамі свайго чаю – гарбаты. Запараны на зёлках напой пілі, каб сагрэцца ўзімку і ўлетку халодным, каб асвяжыцца. Для гарбаты бралі ліпавы цвет, мёд, рамонак, мяту. Шмат, у якіх паселішчах Магілёўскага раёну папулярным быў час на бярозавіку. Рэцэпт такой гарбаты быў адноўлены работнікамі культуры і ім частавалі на фестывалі.

Наведнікаў імпрэзы вучылі гатаваць гарбату, апавядалі пра сакрэты беларускага чаю, было і масавае чаяванне.

Былі арганізаваныя конкурсы і спаборніцтвы, разгорнуты кірмаш-продаж сувеніраў і прадуктаў. Кожная аграгаспадарка раёну мела сваю паветку.

Для сямейных быў прадугледжаны асяродак адпачынку з дзецьмі. Былі прывезеныя атракцыёны, людзей весялілі аніматары на гульнявых пляцовак.

Людзей на фестывалі было небагата. Для мясцовых свята стала нагодай выбрацца ў свет, пабачыцца з знаёмцамі, абгаварыць навіны ды паласавацца бясплатным чаем па-беларуску.

 

Дзень у гісторыі. Згадайма бежанцаў – больш за 7 мільёнаў украінцаў пакінулі радзіму праз расійскую агрэсію. Адкрылі музей Купалы ў Вязынцы. Выбухнула паўстанне Стахора Мітковіча

Навіна ад

20 чэрвеня – Сусветны дзень бежанцаў.

Зацверджаны Генеральнай асамблеяй ААН у 2000 году.

Гэты дзень напамінае аб цяжкой долі людзей, якія вымушаныя былі пакінуць сваю радзіму ў выніку войнаў, тэхнагенных і прыродных катастрофаў. Імкненне да бяспекі неад’емнае права чалавека.

У выніку поўнамаштабнай агрэсіі Расіі супраць Украіны больш за 7,5 мільёнаў украінцаў сталі ўцекачамі. 4 мільёны з іх прыняла Польшча. У Беларусі перабывае блізу 30 тысячаў. Грамадзяне Украіны знайшлі прытулак у краінах Еўропы і Амерыкі.

global.unitednations.entermediadb.net

20 чэрвеня – Сусветны дзень абароны сланоў у заапарках.

Закліканы звярнуць увагу грамадскасці на правы сланоў, якія ўтрымліваюцца ў заапарках, і ставіць перад сабой канчатковай мэтай, вызваліць усіх гэтых жывёл з няволі.

Паводле звестак канадскіх вучоных, жыццё сланоў у няволі доўжыцца ў 3 разы меншае, чым у натуральных умовах.

Самыя буйныя насельнікі заапаркаў часцей пакутуюць на хваробы, таўсцеюць ад маларухомасці і перажываюць псіхалагічныя стрэсы.

notivory.com

20 чэрвеня 1948 года расчыніў дзверы філіял Дзяржаўнага літаратурнага музею Янкі Купалы. Месціцца ў Вязынцы.

У 1972 г. паводле архіўных дакументаў і ўспамінаў старажылаў Вязынкі рэстаўраваная хата, у якой у 1882 годзе нарадзіўся будучы паэт.

У 2012 г. да 130-годдзя з дня нараджэння Янкі Купалы праведзена мадэрнізацыя літаратурна-дакументальнай часткі экспазіцыі, якая ахоплівае адпаведна перыяд з 1882 па 1904 году.

З 1972 году тут да дня нараджэння народнага паэта Беларусі праводзяцца Рэспубліканскія святы паэзіі, песні і народных рамёстваў, з 1976 г. – традыцыйныя злёты студэнтаў-філолагаў БДУ, з 2010 г. – фінальныя канцэрты конкурсу аўтарскай песні «Купалаўскія вакацыі», а таксама каляндарныя народныя святы.

kupala-museum.by

20 чэрвеня 1566 года нарадзіўся Жыгімонт ІІІ Ваза (1566-1632).

Кароль польскі і вялікі князь ВКЛ (1587-1632), кароль шведскі (1592-1599).

У 1588 годзе зацвердзіў новую рэдакцыю Статута ВКЛ, падтрымаў Берасцейскую ўнію 1596 году.

Пры ім прынятыя пастановы соймаў аб гарантыях правоў праваслаўных.

Ваяваў са вайну са Швецыяй, з Масковіяй, з Асманскай імперыяй.

wikimedia.org

20 чэрвеня 1928 году нарадзіўся Гаўрыла Вашчанка (1928- 2014).

Беларускі жывапісец, Народны мастак БССР, Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі, прафесар, Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР.

Аўтар станковых і манументальных твораў пра гераізм беларускага народу ў гады Другой сусветнай вайны і пасляваеннай адбудове краю. А таксама пра жыццё Палесся, падзеі беларускай гісторыі. Ён аўтар партрэтаў знаных дзеячаў Беларусі.

wikimedia.org

20 чэрвеня 1939 года нарадзіўся Валерый Раеўскі (1939-2011).

Тэатральны рэжысёр, народны артыст Беларусі.

На працягу 35 гадоў галоўны рэжысёр і мастацкі кіраўнік тэатру імя Янкі Купалы, прафесар акадэміі мастацтваў.

Стварыў амаль паўсотню спектакляў, у тым ліку ў краінах Еўропы.

Узнагароджаны ордэнам Францыска Скарыны.

wikimedia.org

20 чэрвеня 1963 года нарадзіўся Сяргей Кавалёў.

Беларускі драматург, крытык, паэт, літаратуразнаўца.

Доктар філалагічных навук. Жыве ў Любліне (Польшча). Даследуе праблемы сучаснай беларускай паэзіі, шматмоўную літаратуру ВКЛ, аўтар п’ес на гістарычныя, фальклорныя тэмы. Шмат піша і для дзяцей.

Нарадзіўся ў Магілёве.

philology.bsu.by

20 чэрвеня 1963 года памёр Пётр Сыч.

Беларускі пісьменнік, мемуарыст, герой Монтэ-Касіна.

Трапіў у савецкі палон як польскі жалнер, вязень турмаў НКУС, лагера ў Комі.

Ад 1942 году ваяваў у арміі генерала Уладзіслава Андэрса.

Актыўны дзеяч беларускіх эмігранцкіх арганізацый Вялікабрытаніі, ФРГ, супрацоўнік часопісу «Беларус на чужыне», радыё «Свабода», член Рады БНР. Аўтар мемуараў пра Монтэ-Касіна.

Нарадзіўся ў 1912 годзе. Памёр у Мюнхене.

deti.vlib.by

20 чэрвеня 1606 года ў Магілёве выбухнула мяшчанскае паўстанне (1606-1610) пад кіраўніцтвам саладоўніка Стахора Мітковіча на хвалі незадаволенасці злоўжываннямі і хабарніцтвам магістрата.

Старая рада была разагнаная і выбраная новая, у складзе з пераважна незаможных рамеснікаў. Новая рада кіравала горадам больш за 2 гады, асаблівую ўвагу звяртаючы на інтарэсы гарадскіх нізоў.

wikimedia.org

У публікацыі выкарыстаныя матэрыялы з інфармацыйнага рэсурсу “Вікіпедыя”

 

Малюнкі нямецкага салдата з відамі Магілёва дэманструюць у гарадской Выставачнай зале

Навіна ад

Вальтэр Віхман прайшоў Беларусь у складзе нямецкай армі ў 1941 годзе. Шляхам, ён рабіў замалёўкі таго, ува што ператвараліся беларускія гарады на яго вачах. Пазней гэтую серыю малюнкаў ён так і назваў – “Беларусь 1941”.

Мінск, Беразіно, Бялынічы, Магілёў, Орша – гарады паўстаюць на акварэлях Віхмана ў руінах, а людзі – пад цяжарам нямога болю. 

Усяго выстаўлена трыццаць дзве замалёўкі – эскізы, акварэлі, алоўкавыя працы. Яны сталі ўласнасцю Музея Вялікай Айчыннай вайны ў ліпені 2021 года – мінскаму музею іх падарыла нявестка мастака. У магілёўскай выставачнай зале малюнкі будуць экспанавацца да 30 чэрвеня.

Выставачная зала працуе з серады па нядзелю, з 11.00 да 19.00. Адрас – вуліца Болдзіна, 1.