Вечарам 8 лістапада прайшла выязная гульня хакейнага клуба “Магілёў” у Чэмпіянаце Беларусі па хакеі. У Салігорску магілёўская каманда прайграла “Шахцёру”, які займае першы радок у розыгрышы Экстралігі. Пасля 23 гульняў у “Магілёва” 13 ачкоў і ён працягвае знаходзіцца на самым апошнім радку турнірнай табліцы.
– Сёння няма чаго каментаваць. – так выказаўся пра гульню галоўны трэнер “Магілёва” Аляксандр Мацерухін – Нешта пайшло не так. Заўтра разбярэмся.
Фота: ХК “Магілёў”
Дзень мабілізацыі супраць ядзернай пагрозы (Day of mobilization against the nuclear threat, з 1985 года).
Адзначаецца з моманту прыняцця Дэлійскай дэкларацыі аб прынцыпах свабоды ад ядзернай зброі і негвалтоўнага міру. Дэкларацыя змяшчае заклік да спынення гонкі ядзернага ўзбраення, скарачэння і паступовай ліквідацыі ядзерных арсеналаў і ліквідацыі пагрозы ядзернай вайны.
Заснавальнікі даты сцвярджаюць, што магчымасці ратавання ад уздзеяння ядзернага выбуху вельмі абмежаваныя. У выніку буйнамаштабнай ядзернай вайны адбудзецца глабальная кліматычная катастрофа.
Хоць ядзерная зброя выкарыстоўвалася ў ваенных дзеяннях усяго двойчы, у 1945 годзе, усе наступныя дзесяцігоддзі міжнародная дыпламатыя і ваенная стратэгія дзяржаў знаходзіліся пад моцным уплывам планаў вядзення магчымай ядзернай вайны, якія распрацоўваліся.
Трынітраталуолавы эквівалент бомбы, скінутай на Хірасіму, складаў 13 кт. Выбуховая моц савецкай стратэгічнай ракеты SS-18, у 1540 разоў больш.
Занепакоенасць выклікае агрэсія Расіі, якая мае значны ядзерны арсенал, супраць Украіны.
Міжнародны Дзень Без інтэрнэту (International Internet-Free Day), апошняя нядзеля студзеня.
Сваю гісторыю гэтае свята вядзе з пачатку 2000-х гадоў, а ініцыятарам яго ўстановы, па адных дадзеных, з’яўляецца “Брытанскі Інстытут сацыяльных вынаходстваў”, а па іншых – брытанскі некамерцыйны анлайн-праект “DoBe.org”.
Галоўная мэта дадзенага свята – цалкам адцягнуць людзей ад кампутараў і глабальнай сеткі хаця б на адзін дзень, каб пражыць гэты дзень выключна ў “рэальным” свеце, мець зносіны з іншымі людзьмі выключна “ўжывую” або прысвяціць яго свайму ўлюбёнаму хобі, вядома ж, не звязанаму з інтэрнэтам.
Дзень беларускай навукі (з 1993 года).
Апошняя нядзеля студзеня. Вядучым даследчым і навуковым цэнтрам краіны з’яўляецца Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, заснаваная ў 1928 годзе. У Нацыянальнай акадэміі працуе больш за 18 тысяч даследчыкаў, тэхнікаў, дапаможнага і абслуговага персаналу, сярод якіх нямала дактароў і кандыдатаў навук.
Адзін з найважнейшых паказчыкаў навуковай дзейнасці – навукаёмістасць ВУП – у апошнія гады складае каля 1%. Гэта вышэй, чым у большасці краін СНД, але значна ніжэй, чым у развітых краінах. У краінах супастаўных з Беларуссю па памеры і насельніцтве – Фінляндыі і Швецыі – навукаёмістасць ВУП роўная 3%.
1720 год. Нарадзіўся Францішак Багамолец.
Польскі і беларускі драматург, публіцыст, выдавец. Выкладчык у Віленскім, Варшаўскім езуіцкіх калегіумах. Вылучаўся шматбаковай дасведчанасцю.
Заснаваў і рэдагаваў у Варшаве часопісы «Wiadomości Uprzywilejowane Warszawskie», «Kurier Warszawski».
Аўтар вершаў, больш за 20 камедый для школьнага тэатра, у якіх з пазіцый памяркоўнага асветніцтва крытыкаваў норавы Рэчы Паспалітай, заганы шляхты. Складаў вершы.
Апублікаваў хронікі М. Бельскага, М. Стрыйкоўскага, М. Кромера, А. Гваньіні, лісты Я. Каханоўскага, П. Каханоўскага, С. Любамірскага, М. Сарбеўскага.
Выступаў супраць засілля ў літаратуры лацінскай мовы, але дапускаў запазычанні з блізкароднасных моў, у тым ліку з беларускай. Збіраў беларускія прыказкі і прымаўкі, якімі хацеў дапоўніць зборнік С. Рысінскага.
Меў непасрэднае дачыненне да першай польскай оперы – «Ашчасліўленая беднасць», напісанай паводле яго лібрэта кампазітарам М. Каміньскім і пастаўленай 11 ліпеня 1778 ў Нацыянальным тэатры ў Варшаве.
Памёр 24 красавіка 1784 года.
1864 год. У Вільні арыштаваны Вінцэнт-Канстанцін Каліноўскі.
Палітычны дзеяч, публіцыст, паэт. Адзін з кіраўнікоў паўстання 1863-1864 гадоў.
Царскім уладам ён быў выдадзены камісарам Магілёўскай губерні Вітаўтам Парфяновічам.
Публічна павешаны 22 сакавіка 1864 года на гандлёвай плошчы Лукішкі ў Вільні.
Таемна пахаваны на Гедзімінавай (Замкавай) гары ў Вільні, побач з іншымі лідарамі і ўдзельнікамі паўстання, забітымі на загад расійскай акупацыйнай улады. Усе магілы былі зраўняныя з зямлёй.
Урачыстае перапахаванне К. Каліноўскага і іншых паўстанцаў адбылося 22 лістапада 2019 года на могілках Росы ў Вільні.
Адзін з першых беларускіх мастацкіх фільмаў быў «Кастусь Каліноўскі» (1928). У 1943 годзе ў гонар героя была названая савецкая партызанская брыгада, якая дзейнічала каля Гродна і Беластока.
У гонар деяча названыя вуліцы ў Мінску, Гродна, Магілёве, Пінску і іншых гарадах Беларусі, гімназія № 1 у г. Свіслач. Адзіны беларускі помнік усталяваны ў Свіслачы. Бюст усталяваны ў Нью-Ёрку.
Указ прэзідэнта Беларусі ад 15 студзеня 1996 года № 26 зацвердзіў Ордэн Кастуся Каліноўскага. Узнагарода не выкарыстоўваецца, але не выходзіла і адпаведнай пастановы аб яе скасаванні.
У 2022 годзе на Украіне створаны беларускі полк імя Каліноўскага.
1878 год. Нарадзіўся Уладзімір Самойла. Беларускі публіцыст, літаратурны крытык, філосаф.
Удзельнік беларускага літаратурна-грамадскага руху, адзін з заснавальнікаў кніжнага таварыства «Мінчук» (1906). Супрацоўнічаў у мінскіх і віленскіх перыядычных выданнях «Минский курьер», «Наша ніва».
Хатні настаўнік Івана Луцэвіча, адыграў значную ролю ў творчым станаўленні Янкі Купалы, адзін з першых высока ацаніў яго здольнасці і літаратурную творчасць.
Аўтар артыкулаў, эсэ прысвечаных творчасці расійскіх і замежных пісьменнікаў.
З 1918 года жыў у Вільні, працаваў выкладчыкам у гімназіі і публіцыстам у газетах «Віленская мова», «Віленскія навіны», быў адным з вядучых публіцыстаў заходнебеларускага друку вызваленчага кірунку, рэцэнзентам на выданні Інбелкульта і Акадэміі Навук, працаваў бібліятэкарам Беларускага музея імя І. Луцкевіча.
Арыштаваны НКУС у кастрычніку 1939 года. Вязень беластоцкай турмы.
Расстраляны, верагодна, у 1941 годзе.
1884 год. Нарадзіўся Антон Луцкевіч.
Беларускі палітычны і грамадскі дзеяч, публіцыст, літаратурны крытык, гісторык, мовазнаўца, выдавец.
Адзін з заснавальнікаў Беларускай сацыялістычнай грамады, сябра рэдакцый газет “Наша доля” і “Наша ніва”, адзін з выдаўцоў газеты “Гоман”. Старшыня Віленскай беларускай рады, сябра Рады БНР.
Ініцыятар абвяшчэння і аўтар праекта Трэцяй Устаўной граматы, паводле якой Беларуская Народная Рэспубліка абвешчаная незалежнай дзяржавай. З кастрычніка 1918 года старшыня Народнага сакратарыята БНР, з лістапада – старшыня Рады Народных Міністраў (прэм’ер-міністр) і міністр замежных спраў.
Грамадска-палітычны дзеяч у Заходняй Беларусі.
Арыштаваны НКУС 30 верасня 1939 года ў Вільні. Перавезены ў мінскую турму, 14 чэрвеня 1941 года прыгавораны да 8 гадоў лагераў. Памёр 23 сакавіка 1942 года ў лагеры ў Аткарску Свярдлоўскай вобласці.
1904 год. У Магілёўскім Іосіфаўскім кафедральным саборы праасвяшчэнным Максімам быў прачытаны народу Найвышэйшы маніфест аб вайне з Японіяй і здзейснены малебен аб дараванні перамогі расійскім войскам.
У маі 1910 года тут 3 дні знаходзіліся мошчы Святой Еўфрасінні Полацкай, якія накіроўваліся з Кіева ў Полацк. Праз 25 гадоў, 29 студзеня 1929 года гарадскія улады вырашылі сабор зачыніць. У 1932 годзе, у будынку адкрыўся музей гісторыі рэлігіі і атэізму. У 1937 годзе было прынята рашэнне аб зносе сабора і будаўніцтве гасцініцы “Дняпро” для новай беларускай сталіцы ў Магілёве.
Сабор Святога Іосіфа – першы ўзор класіцызму ў культавым дойлідстве на тэрыторыі Беларусі, праваслаўны сабор на Саборнай плошчы ў Магілёве. Першы камень у падмурак будучага сабора, ля пляцоўкі з драўлянай царквой Уваскрэсення Хрыстова, быў закладзены 29 мая 1780 г. Кацярынай ІІ і аўстрыйскім імператарам Іосіфам II.
Храм быў пабудаваны ў 1798 годзе па праекце М. Львова і ўпрыгожаны карцінамі і іконамі Ул. Баравікоўскага.
У кастрычніку 2011 года намеснік старшыні Магілёўскага гарвыканкама Ігар Шардыка заявіў, што Іосіфаўскі сабор у ліку першых стаіць у чарзе на аднаўленне разбураных архітэктурных помнікаў Магілёва. Прайшло 11 гадоў, але ніякіх выразных крокаў па аднаўленні святыні не зроблена.
1924 год. Нарадзіўся Арцём Баханькоў.
Беларускі мовазнавец, доктар філалагічных навук, прафесар.
Працаваў ў Інстытуце мовазнаўства акадэміі навук, загадчыкам кафедры беларускай мовы пры Прэзідыуме НАН Беларусі.
Даследаваў лексіку, дыялекталогію, гісторыю беларускай мовы, лексіку мовы Ф. Скарыны. Аўтар і суаўтар шматлікіх даследаванняў, сярод якіх «Гістарычная лексікалогія беларускай мовы», «Лексікалогія сучаснай беларускай літаратурнай мовы», «Тлумачальны слоўнік беларускай мовы», «Беларуска-рускі слоўнік».
Памёр 12 жніўня 2001 года.
1956 год. Нарадзіўся Сяргей Бароўскі.
Беларускі футбаліст і трэнер.
У 1972-1987 гадах – гулец, у 1984-1985 – капітан мінскага «Дынама». У чэмпіянаце СССР правёў 400 матчаў, з іх 270 у вышэйшай лізе. Чэмпіён СССР (1982).
У 1981-1985 гадах выступаў за зборную СССР, у 1982 годзе ўдзельнічаў у чэмпіянаце свету ў Іспаніі.
У 1989 годзе пачаў трэнерскую кар’еру: нацыянальная зборная, у розных клубах Латвіі, Малдовы, Літвы, Украіны, Беларусі (“Металург”, “Дынама” Мінск, “Шахцёр”, БАТЭ).
Пад яго кіраўніцтвам зборная атрымала адну з найвядомейшых перамог – у 1995 годзе над зборнай Нідэрландаў (1:0) і адно з найцяжэйшых паражэнняў – у 2000 годзе ад Андоры (0:2).
У 2014 годзе прывёў салігорскі «Шахцёра» да перамогі ў Кубку Беларусі 2013/2014, вывеў яго ў раўнд плэй-оф Лігі Еўропы, на 3 месца чэмпіяната Беларусі.
З 2019 года трэнер каманды «Іслач».
0:7 – такі лік магілёўскі стадыён «Спартак» бадай і не ўзгадае. Каманда Юрыя Лукашова можа супакойваць сябе толькі тым, што прайгралі дзейснаму чэмпіёну краіны, камандзе, якая ідзе на другім радку турнірнай табліцы. Але пры гэтым салігорскі «Шахцёр» ганебна вылецеў з еўракубкаў – тыдзень таму іх з трэцяга раўнда кваліфікацыі Лігі канферэнцый выбіў сціплы румынскі «Клуж».
Салігорскі клуб здолеў вярнуць сабе баявы настрой, а магілёўскі – атрымаў гучную аплявуху пасля валявой перамогі над бабруйскай «Белшынай» у мінулым туры. Тады канчатковы лік 4:3 на карысць «Дняпра» быў усталяваны на апошняй хвіліне.
Сем удараў – сем галоў
«Калі верыць статыстыцы – піша адзін з заўзятараў на старонцы клуба ў VK – то было зроблена 7 удараў у створ варот. Цікава, калі паставіць мех бульбы, то «Шахцёр» перамог бы з лікам 6:0 пры такой колькасці ўдараў?»
Наведнікі гульні, якія сачылі за матчам на стадыёне, у адзін голас вінавацяць варатара каманды, Пяцігорца, якога тут жа паспелі празваць «Сямігольцам».
«Колькі яшчэ гэтае… (адрэдагавана) будзе стаяць у браме? У гэтым матчы як мінімум яго тры галы. З «Белшынай» два як мінімум варатарскіх. – піша іншы карыстальнік форума – Увесь матч маўчыць, хоць бы абароне нешта падказаў.
Іншыя ставяць у віну памылкі трэнера.
«Вось я быў на матчы. Трэнер проста… (адрэдагавана) назіраў за гульнёй. У «Шахцёра» два высокіх абаронцы, а мы ім – пастаянныя навесы. Незразумела, чаму».
Не здымае з сябе віны і сам галоўны трэнер «Дняпра» Юрый Лукашоў.
Галоўны трэнер: «Магчыма, я недзе паспяшаўся з заменамі»
sun9-69.userapi.com
На пасляматчавай прэс-канферэнцыі Юрый Лукашоў разгромную паразу “Дняпра” назваў “кашмарным днём для ўсяго магілёўскага футбола ў цэлым і для мяне ў прыватнасці”.
“Каментаваць тут асабліва няма чаго, – адзначыў ён. – Не думаю, што мы заслугоўвалі такога рахунку па гульні. Сёння зрабілі вельмі шмат памылак, якія сапернік не дараваў. Магчыма, я недзе паспяшаўся з заменамі. Таму што многія не ўзмацнілі гульню, а толькі аслабілі яе. Хаця хацелася асвяжыць, але атрымалася наадварот”.
Юрый Лукашоў узначаліў каманду роўна месяц таму – пра гэта пісала Магілёў.media. З ім каманда ўжо двойчы вылятала з вышэйшай лігі, а ў гэтым годзе ў каманды і яе кіраўніка ёсць усе шанцы на «хет-трык» – «Днепр» замыкае турнірную табліцу з 9 баламі пасля 17 гульняў.
Наступны свой паядынак каманда Юрыя Лукашова праводзіць з яшчэ адным лідарам чэмпіянату. 21 жніўня магілёўцаў будзе прымаць барысаўскі БАТЭ.
