У нацыянальным парку Пальмахім у Ізраілі выпадкова выяўлена неразрабаваная пахавальная пячора часоў фараона Рамзэса II.
У ходзе работ будаўнікі адхінулі скалу і выклікалі абвальванне горнай пароды. Трактар ”адкрыў” столь старажытнай пахавальнай пячоры часоў фараона Рамзэса II, які кіраваў Егіптам у XIII стагоддзі да нашай эры.
Як паведамляе ізраільскі 7 канал, высечаная ў скале ў форме куба з цэнтральнай апорнай калонай, пячора хавала некалькі дзясяткаў непашкоджаных керамічных і бронзавых вырабаў. Прынесены сюды яны былі падчас пахавальнага абраду каля 3300 гадоў таму. Гэта былі дары для памерлых у замагільным жыцці.
Значэнне пячоры для навукі і чалавецтва
Па словах эксперта Упраўлення старажытнасцяў Ізраіля па бронзавым веку доктара Элі Яннаі, «такія адкрыцці здараюцца раз у жыцці. Гэта было нібы на здымках фільма пра Індыяну Джонса: падлога пячоры выкладзена пасудзінамі, некранутымі на працягу 3300 гадоў, пачынаючы з позняга бронзавага веку, прыкладна ў часы магутнага цара Рамзэса II. Той факт, што пячора не была нікім выяўлена, і, значыць, не разрабавана, дазволіць нам выкарыстоўваць сучасныя навуковыя метады для атрымання вялікай колькасці інфармацыі з артэфактаў і рэштак рэчываў, якія захаваліся на сасудах, нават тых, якія не бачныя няўзброеным вокам».
Д-р Янна лічыць, што некаторыя збаны былі выраблены на ўзбярэжжы Сірыі і Лівана, прычым, многія з іх выкарыстоўваліся для захоўвання і перавозак з гандлёвымі караванамі дарагіх тавараў, імпартаваных з Тыра, Сідона і іншых партоў ліванскага ўзбярэжжа. У той час як астатні посуд быў відавочна зроблены на Кіпры. І той і іншы посуд імпартаваліся ў вялікіх колькасцях і быў папулярнымі пахавальным прыладдзем.У пячоры таксама былі знойдзены бронзавыя наканечнікі стрэл.
Знаходкі ў пячоры датуюцца XIII стагоддзем да н.э. (позняя эпоха бронзы). У гэты перыяд, падчас доўгага кіравання фараона Рамзэса II з XIX дынастыі, егіпецкая імперыя кантралявала Ханаан, а егіпецкая ж адміністрацыя забяспечвала бяспечныя ўмовы для шырокага міжнароднага гандлю.
“Усё гэта сведчыць аб тым, што жыхары старажытнага Яўне-Ям былі інтэграваныя ў ажыўлены гандаль, які вёўся па ўсім узбярэжжы” – кажа доктар Яннае.
Па словах дырэктара Упраўлення старажытнасцяў Ізраіля Элі Эскасіда і дырэктара Упраўлення прыроды і паркаў Ізраіля Рая Шуркі, “знаходка ў нацыянальным парку Пальмахім – унікальная і зусім дзіўная! Навіна аб адкрыцці пячоры распаўсюдзілася ў акадэмічным свеце з хуткасцю ляснога пажару, і мы ўжо атрымалі просьбы ад многіх вучоных прыняць удзел у запланаваных археалагічных раскопках. На працягу некалькіх дзён мы сфармулюем план правядзення даследавання і абароны гэтага ўнікальнага месца, якое з’яўляецца сенсацыяй для археалагічнага свету і старажытнай гісторыі зямлі Ізраілю”.
Пахавальная пячора была апячатана і ахоўвалася, але туды прабраліся адзін або некалькі сучасных рабаўнікоў. Шэраг прадметаў, падобна, быў скрадзены. Цяпер акалічнасці гэтага інцыдэнту расследуецца супрацоўнікамі ізраільскай паліцыі.
Сенсацыйная знаходка пахвальнай пячоры года эпохі Рамзэса верагодна стане адкрыццём года, калі археолагі не знойдуць да канца 2022 года яшчэ што небудзь больш каштоўнае.