Tag: белорусский язык

Кожную шостую дысертацыю ў Беларусі абараніў кітаец

Навіна ад

Цікавую статыстыку па абароне навуковых дысертацый у Беларусі прыводзіць тэлеграм-канал De facto.

За 2022 год у Беларусі абаронена 190 дысертацый па сацыяльных і гуманітарных навуках. Гэта больш чым у 2020-2021 гадах, калі  абаранялася прыкладна па 150 на год.

Але рост амаль на чвэрць абарон у значнай ступені забяспечваюць кітайскія аспіранты – 34 дысертацыі (18%, кожная шостая).

У некаторых дысцыплінах дамінаванне кітайцаў проста крытычнае: з 18 дысертацый па мастацтвазнаўству 12 абаронены кітайцамі (67%), з 4 дысертацый па культуралогіі – 3 кітайскія (75%).

Пры гэтым шэраг дысцыплін знаходзяцца ў складаным стане, ужо колькі год няма ніводнай абароны па палітычных навуках, па псіхалогіі за 2022 год абароненая толькі 1 дысертацыя.

Назіраецца глыбокі крызіс у гістарычнай навуцы. Рэзка ўпала (на 60%) колькасць абарон да – 12, раней такіх было штогод больш за 30.

Але вымалёўваюцца і пэўныя астраўкі стабільнасці: фізрукі канвеерам становяцца кандыдатамі педагагічных навук, а эканамічны ўніверсітэт упэўнена павялічвае колькасць дактароў і кандыдатаў эканамічных навук.

Пры гэтым са 190 дысертацый толькі 20 было абаронена на беларускай мове (10,5%). 

Фота ілюстрацыйнае, з адкрытых крыніц.

У магілёўскім Інстытуце МУС праходзіць тыдзень роднай мовы

Навіна ад

Выкладчыкі і курсанты падыйшлі да яго крэатыўна, цяжкасцяў з разуменнем беларускай мовы ў будучых міліцыянераў не ўзнікала. 

Тыдзень роднай мовы ў Інстытуце іністэрства ўнутраных спраў распачаўся з рэспубліканскай дыктоўкі, якую пісалі першакурснікі. Большасць курсантаў паспяхова справілася з заданнем. Творчая частка тыдня роднай мовы праходзіла ў выглядзе конкурсаў. А на занятках па беларускай мове курсанты стваралі ўласныя літаратурныя творы – эсэ і пейзажныя замалёўкі па матывах карцін нашага земляка, мастака В.К. Бялыніцкага-Бірулі.

Выкладчыкі кафедры чыталі на беларускай мове асобныя лекцыі і адзначылі, што цяжкасцяў з разуменнем іх зместу не ўзнікла. Курсанты здолелі хутка зарыентавацца і плённа пазаймацца, адказваючы на пытанні выкладчыка таксама на роднай мове.

Тыдзень роднай мовы праводзіцца па ініцыятыве Міністэрства адукацыі ва ўсіх навучальных установах краіны з 17 па 23 верасня. Ён прадугледжваў мноства самых разнастайных акцый – выстаў, анлайн-чэленджу «Льецца мова», творчага марафону «Мова родная – мова модная», паказу адзення «Будзь у трэндзе», анлайн-акцыі «Натхнёныя Бацькаўшчынай», рэспубліканскую дыктоўку і г.д.

Тыдзень беларускай мовы праходзіць ва ўсіх установах адукацыі Магілёўскай вобласці. Але агульнанацыянальная акцыя засталася збольшага слаба заўважнай за шлейфам мерапрыемстваў новаўведзенага свята – Дня народнага адзінства. 

Найбольшы рэзананс у сацыяльных сетках Магілёва выклікаў удзел курсантаў Інстытута Міністэрства ўнутраных спраў у мерапрыемствах тыдня. Гэта нядзіўна, бо ў інстытуце МУС прайшло багата цікавых імперэзаў. У ім спушчаную зверху ініцыятыву падтрымала кафедра сацыяльна-гуманітарных дысцыплін і аднеслася да яе з душой – нефармальна.

Працаваць над моўнай культурай кафедра сацыяльна-гуманітарных дысцыплін працягне на наступным тыдні, калі для першакурснікаў пройдзе конкурс, прысвечаны Дню еўрапейскіх моў.

Адзначым, што ў свой час на слыху былі выпадкі, калі работнікі сілавых структур не маглі пісьмова запісаць беларускамоўныя паказанні ці сведчанні, скласці элементарныя беларускамоўныя пратаколы. 

«Coca Cola» запэўнівае, што на этыкетках напою сёлета з’явіцца беларуская мова

Навіна ад

Пра тое гаворыцца ў адказе на зварот «моўных інспектараў» Ігара Случака і Аліны Нагорнай. Навіною ад «Coca Cola» яны падзяліліся на фэйсбуковай старонцы.

«У цяперашні час спецыялісты «Кока Кола Бэўрыджыз Беларусія сумесна са спецыялістамі кампаніі «The Coca Cola Company» распрацоўваюць новыя рашэнні ў галіне ўпакоўкі, маркіроўкі і інфармацыйнай падтрымкі прадукцыі (уключаючы інфармаванне спажыўца на рускай і беларускай мовах), плануемыя да ўкаранення ў 2022 годзе», – адзначана ў адказе актывістам.

Аліна Нагорная, апублікаваўшы допіс ад вытворцы напою «Coca Cola», звярнулася да наведнікаў сваёй старонкі ў Фэйсбуку.

«Калі вы таксама хочаце бачыць беларускую мову на таварах, дасылайце звароты вытворцам. Для гэтага вам спатрэбіцца раздрукаваць зварот (размясціла ніжэй), набыць канверты і маркі «А». Мы з Ігарам раздрукавалі адразу шмат зваротаў, набылі шмат канвертаў і марак «А» і цяпер Ігар перыядычна «перапісвае» прадукты з нашай лядоўні, касметыку і г. д. І гэта выдатна працуе», – заклікала яна.

фота з адкрытых крыніц 

Настаўнік беларускай мовы з Магілёва перамог у лёгкаатлетычным забегу «Шахцёр-трэйл»

Навіна ад

Юрась Каласоўскі, вядомы ў Магілёве не толькі як марафонец, але і як грамадскі актывіст, які вучыў ахвотных беларускай мове на моўных курсах. 

Ён – настаўнік беларускай мовы і літаратуры. Яго прызнавалі найлепшым настаўнікам Магілёва і вобласці.

У Салігорску на забегу «Шахцёр-Трэйл» Юрась Каласоўскі перамог на самай прэстыжнай дыстанцыі ў 40 кіламетраў. Ён прабег яе за 2 гадзіны, 45 хвілін і 53 секунды!

У салігорскім забегу ўдзельнічала больш за пяцьсот удзельнікаў. Ім прапаноўваліся на выбар дыстанцыі ў 40 км, 20 км, 6 км, піша інтэрнэт-выданне «Шахцёр».

фота: Шахцёр

У Магілёве для першакласнікаў, чые бацькі члены «Белай Русі», арганізавалі свята. На ім раздавалі марозіва

Навіна ад

На ўсцяж рускамоўнае свята прыйшло некалькі сот чалавек. Шмат дзяцей.

Хто на свяце найбольш чаканы, гаварылася ў яго анонсах.

«У скверы 40-годдзя Перамогі адбудзецца гарадское свята «Здравствуй школа!» для першакласнікаў, чые бацькі з’яўляюцца членамі РГА «Белая Русь», паведамляў «Веснік Магілёва.

Адзначалася, што ў скверы «40-годдзя Перамогі» будзе арганізавана дэгустацыя прадукцыі мясцовых прадпрыемстваў. Сярод іх згадваліся «Фабрыка марожанага» і «Бабушкіна крынка», якія вырабляюць шмат смачнага для дзяцей. 

Свята абвясцілі ў рамках рэспубліканскай акцыі “Соберем портфель вместе”, накіраванай на дапамогу ў набыцці школьных прылад.

Некаторыя з удзельнікаў былі здзіўленыя адсутнасцю беларускамоўных выступленняў, але, па іх словах, дзятва не сумавала. Кожны знаходзіў сабе занятак.

Беларуская чыгунка зноў апытвае пасажыраў пра мову

Навіна ад

Чыгуначнікі выпытваюць, на якой мове мэтазгодна размяшчаць інфармацыю на квітках і агучваць абвесткі ў цягніках, што курсуюць па Беларусі. Гэтыя пытанні пазначаныя, як абавязковыя для тых, хто вырашыць удзельнічаць у анкетаванні.

Анкетаванне прымеркаванае да Адзінага дня пасажыраў, які адзначаецца 30 чэрвеня, але яно даступнае на сайце арганізацыі дагэтуль. Акрамя мовы чыгуначнікаў цікавіць, чаму жыхары краіны аддаюць перавагу чыгунцы.

Пытанне пра пашырэнне беларускай мовы на чыгунцы – даўняя тэма грамадскага інтарэсу. Летам 2020 года петыцыя аб мове на квітках сабрала амаль паўтары тысячы падпісантаў, аднак кіраўніцтва Беларускай чыгункі не падтрымала ініцыятывы, спаслаўшыся на тэхнічныя праблемы.

«Афармленне квіткоў у рэгіянальным бізнес-класе, міжрэгіянальным і міжнародным спалучэннях на беларускай мове дазволена, але ў цяперашні час тэхнічна немагчыма» – гаварылася ў адказе Беларускай чыгункі.

У 2021 годзе дзейнае тады яшчэ Таварыства беларускай мовы адзначыла, тым не менш, што нацыянальнай мовы беларусаў на чыгунцы паболела.

Паводле няўрадавай арганізацыі чыгуначнікі ўвялі новыя тыпавыя тэксты інфармавання пасажыраў на вакзалах і прыпыначных пунктах. Кіраўнікі аддзяленняў чыгункі меліся забяспечыць з 1 красавіка 2021 года трансляцыю абвестак на ўсіх станцыях і прыпынках па-беларуску: як на рэгіянальных, так і на міжрэгіянальных лініях.

Цяпер жа, як бачна з тэксту актуальнай анкеты – на якую вы можаце патрапіць, клікнуўшы па спасылцы  – Беларуская чыгунка гатовая прыслухацца да меркавання пасажыраў што да моўнага пытання.

«Унікальная, бо з беларускай моваю». Незвычайная гульнявая пляцоўка з’явілася ў Магілёве

Навіна ад

Будынак побач з пляцоўкай для забаваў дзяцей размаляваны беларускімі словамі. Каму належыць аўтарства графіці невядома.

Беларускамоўным зроблены тарэц сцяны трансфарматарнай падстанцыі. На ёй словы: «Маці», «Жыццё», «Продкі», «Радзіма», «Краіна», «Вытокі», «Каханне», «Дабрыня», «Ласка», «Згода». Прылеглыя да пляцоўкі будынкі таксама не забылі беларусізаваць.

Цяпер дзеці не толькі будуць забаўляцца, але запамінаць родныя і важныя  для беларуса словы.

Пляцоўку з беларускай моваю ўпарадкавалі ў адным з самых аддаленых мікрараёнаў гораду, на вуліцы Крупскай, побач з інтэрнатамі мясцовага прадпрыемства «Трансмаш».

У 2017 годзе графінямі з беларускай моваю размалявалі былі цэнтр гораду. Тады выпускнікі школы Цэнтру гарадскіх ініцыятыў «Цяпліца» распісалі сцены беларускімі вершамі. Свой праект «Вершы на сценах» мастакі-пачаткоўцы задумвалі дзеля папулярызацыі беларускай мовы ды стварэння новых арт-аб’ектаў. Месцы і творы для графіці ўзгадняліся з гарадскімі ўладамі.

На магілёўскіх тады сценах зʼявіліся творы Максіма Багдановіча, Ларысы Геніюш, Алеся Разанава, Яўгеніі Янішчыц ды Віталя Рыжкова. Іхнымі вершамі ўпрыгожылі шэрыя закуткі гарадскіх вуліц у цэнтру гораду.

 

Завод «Трансмаш», ля аднаго з інтэрнатаў якога зʼявілася беларускамоўная пляцоўка, сцены іншых інтэрнатаў упрыгожыў выявамі ратушы, ільва, а таксама сакральнымі сімваламі беларускага арнаменту.

Прадпрыемства ў ліпені ўпарадкавала ля жытла работнікаў тутэйшыя гульнявыя асяродкі для дзяцей. Цяпер пляцоўкі абсталяваныя канструкцыямі для забаваў дзятвы.

У Магілёве сёлета да Міжнароднага дня абароны дзяцей адкрылася гульнявая пляцоўка на вуліцы Цыялкоўскага, у пасёлку Дачны, які на ўскрайку гораду, а таксама ў Задняпроўі на вуліцы Габраўскай.