Культура

У Шклове на грошы мецэнатаў ратуюць «Чысцец» – унікальны помнік яўрэйскай культуры (фота)

Чысцец знаходзіцца на мясцовых яўрэйскіх могілках. Працяглы час ён быў пакінуты на волю лёсу. Цяпер жа ўзяліся за яго ўпарадкаванне. Муры ўжо закансерваваныя. На саміх могілках з’явіліся новыя памятныя знакі – менгіры. Паволі старажытныя могілкі становяцца сапраўдным мемарыялам.

Знакаміты сёння «Чысцец» яшчэ пару дзесяцігоддзяў таму быў забытым, а яго муры разбураліся. Шклоўскі краязнаўца Аляксандр Грудзіна доўгі час звяртаў увагу навукоўцаў на бядотны стан адзінага ў Беларусі ацалелага тутэйшага ганку яўрэйскіх могілак. Намаганні рупліўца далі плён – пачалося вывучэнне будынку.

Настойлівасцю археолага, даследчыцы ўсходняй Беларусі, доктара навук Вольгі Ляўко Чысцец атрымаў афіцыйны статус помніка. Ён прызнаны гісторыка-культурнай каштоўнасцю. 

Тым не менш, заняпад працягваўся. Абваліўся дах парталу. Несці нябожчыка праз чысцец, што паводле мясцовых вераванняў дазваляе памерламу трапіць у рай, стала небяспечна.

На шчасце для помніка, знайшоўся неабыякавы да яго лёсу чалавек, чые продкі былі выхадцамі са Шклова. На праблему звярнуў увагу расійскі прадпрымальнік Ілья Клябанаў. Ягонымі намаганнямі быў зроблены праект аднаўлення і праведзена рэканструкцыя ўнікальнай мясціны.

Напачатку беларускія эксперты прапаноўвалі зрабіць поўную рэстаўрацыю з рэканструкцыяй помніка. Але большасць сусветных экспертаў лічаць менавіта кансервацыю выдатным спосабам захавання аўтэнтычнасці помніка.

Мастак Георгій Франгулян настаяў не на аднаўленні, а выключна на кансервацыі партальнай групы. З яго ініцыятывы на яўрэйскіх могілках паставілі 7 менгіраў. На яго думку,  гэтыя першыя рукатворныя вобразы чалавека будуць сімвалізаваць на могілках целы памерлых.

Комплекс уключае помнік забітых нацыстамі ў гады Другой сусветнай вайны мясцовых яўрэяў, 7 менгіраў і закансерваваны Чысцец.

Цягам бліжэйшага месяца чакаецца завяршэнне прац і ўрачыстае адкрыццё мемарыялу.


Менгір груба апрацаваны дзікі камень у выглядзе слупа. Камяні могуць стаяць як па адзіночцы так і прадстаўляць цэлую групу менгіраў, размешчаных недалёка адзін ад аднаго. Вядомыя з каменнага веку. Прызначэнне менгіраў не мае выразнага тлумачэння . Дапускаеца, што яны “кіравалі” культавымі збудаваннямі, звязанымі з услаўленнем Сонца.


 

Апошнія навіны

В шкловской колонии, где гибнут политзаключенные, стало больше уюта для посетителей

В шкловской ИК-17, где недавно умер политузник Валентин Штермер, ставят новый рекорд показного комфорта –…

21 мая, 2025

У Магілёўскай вобласці працягвае зніжацца нараджальнасць – за восем гадоў у два разы

Белстат упершыню ад 2019 года паказаў статыстыку па нараджальнасці у Беларусі. На Магілёўшчыне колькасць нованароджаных…

21 мая, 2025

Стала вядома імя аднаго з катаў паэта Міхася Чарота – гэта ўраджэнец Бабруйска

Упершыню дакументальна пацверджана, хто вёў справу супраць аднаго з самых таленавітых беларускіх паэтаў – Міхася…

21 мая, 2025

Резкие перепады наличия – выяснилось, почему в Дрибинском районе не хватает картофеля

Заместитель председателя дрибинского райисполкома, хоть и с небольшим опозданием, объяснила почему в местных магазинах не…

21 мая, 2025

У Горках пачнуць рыхтаваць пчаляроў: першы набор будзе ў 2025 годзе

Рыхтаваць пчаляроў пачнуць на базе Горацкай сельскагаспадарчай акадэміі з бягучага года. У Міжнародны дзень пчол,…

21 мая, 2025

Экодом в Черикове за полмиллиона: новый подход к жилью от лесхозов

В Черикове появится экологичный деревянный дом. Это новый тренд в домостроении Могилевской области, который поддерживают…

21 мая, 2025