Tag: Равенский

25 ліпеня ў гісторыі. Аблога Марыенбурга. Нарадзіліся Дз. Смольскі, А. Мілінкевіч. Дзень памяці У. Караткевіча, У. Высоцкага, Н. Арсенневай, Я. Брыля.

Навіна ад

Дзень пажарнай аховы Беларусі. 

25 ліпеня 1853 года Мінская гарадская дума і губернскае праўленне зацвердзілі рашэнне аб утрыманні пажарнай часткі ў Мінску.

У гэты ж час, былі арганізаваны пажарныя часці ў Віцебску, Магілёве і іншых беларускіх гарадах.

Пры гэтым вядома, што яшчэ ў пачатку 1830 года ў Магілёве вызначылі часовыя памяшканні пад казармы і стайні, гарадскія ўлады прыступілі да камплектавання пажарнай каманды, прадставілі план і каштарысы на пабудову пастаяннай казармы і стайні для пажарнай часткі.

У гонар Дня пажарніка, 25 ліпеня 2014 года на Пажарным завулку Магілёва ў будынку XIX стагоддзя, дзе раней размяшчалася пажарная частка, адкрыўся Музей пажарнай службы Магілёўскай вобласці.

1410 год. Войскі Польшчы і ВКЛ пачалі аблогу Марыенбурга – сталіцы Тэўтонскага ордэна.

Каб замацаваць перамогу пасля Грунвальдскай бітвы, войскі акружылі сталіцу ордэна. 

Горад на р. Ногат у дэльце Віслы, заснаваны ў 1276 годзе як ордэнскі замак. Умацаваны замак быў самай вялікай крэпасцю ў Еўропе, пабудаванай ў гатычным стылі. Зараз польскі горад Мальбарк.

1434 год. На польскі сталец каранаваны Уладзіслаў III Варненчык (1424-1444).

Кароль польскі (1434-1444) і венгерскі (1440-1444), князь літоўскі (1434-1440) з дынастыі Ягелонаў.

У 1443 годзе разам з Янашам Хуньядзі ўзначаліў аб’яднанае польска-венгерскае войска ў вайне з асманамі, у 1444 заключыў перамір’е, якое спыніла наступленне туркаў на Балканы.

Загінуў у бітве пад Варнай (адсюль пасмяротная мянушка).

1840 год. Нарадзіўся Юльян Крачкоўскі (1840-1903).

Беларускі фалькларыст, этнограф, гісторык, педагог. Бацька вядомага савецкага ўсходазнаўца І. Крачкоўскага (1883-1951).

Скончыў Пецярбургскую духоўную акадэмію, але адмовіўся ад духоўнага сану, займаўся педагагічнай дзейнасцю. Працаваў выкладчыкам Маладзечанскай настаўніцкай семінарыі, інспектарам народных вучылішч Тульскай губерні і Віленскай навучальнай акругі, дырэктарам Полацкай настаўніцкай семінарыі і Віленскага настаўніцкага інстытута, Туркестанскай настаўніцкай семінарыі.

У 1884 высланы з Туркестанскай настаўніцкай семінарыі з-за выяўлення там падазроных беларускіх гурткоў. Вярнуўся ў Вільню, у 1888-1902 старшыня Віленскай археаграфічнай камісіі.

Аўтар «Нарысаў быту заходнерускага селяніна» – першага падрабязнага даследавання сямейных і каляндарна-аграрных абрадаў беларусаў і выхавання дзяцей, зборніка «Быт заходнерускага селяніна», дзе змешчана больш за 200 песень, 90 прыказак, народных паданняў і казак, звесткі пра народную медыцыну, народныя стравы і народны каляндар беларусаў, пра пахавальныя абрады, «К истории старой Вильны» і «Топография г. Вильны в XVI и XVII века».

Памёр у 25 ліпеня 1903 года. Пахаваны на Еўфрасіннеўскіх могілках у Вільні.

1877 год. У Мсціславе памёр ураджэнец в. Гразівец (зараз – Чавускі раён) Іван Насовіч (1788-1877).

Беларускі філолаг, этнограф і фалькларыст.

Стваральнік «Слоўніка беларускай мовы», «Слоўніка беларускай гаворкі» (больш за 30 000 слоў), «Зборніка беларускіх прыказак».

Аўтар артыкулаў, прысвечаных песеннай культуры беларусаў.

Пераклаў з лацінскай мовы 3-томную працу «Старажытныя помнікі, што асвятляюць гісторыю Польшчы і Літвы», у якой адлюстраваны ўзаемадачыненні Польшчы і ВКЛ, асветлена гісторыя беларускіх зямель з 1217 да 1696 года.

1910 год. Нарадзіўся Генадзь Цітовіч (1910-1986).

Беларускі кампазітар, дырыжор, фалькларыст, этнограф. Народны артыст СССР.

Вучыўся ва Універсітэце Стэфана Баторыя, скончыў Віленскую кансерваторыю. 

Працаваў рэдактарам абласнога радыё, кансультантам Дома народнай творчасці ў Баранавічах, у Інстытуце мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору АН БССР. Стварыў у в. Вялікае Падлессе Ляхавіцкага раёна народны хор, рэарганізаваны ў Дзяржаўны народны хор БССР, яго кіраўнік да 1974 года.

Запісаў больш за 3 000 беларускіх (пераважна), украінскіх, польскіх, літоўскіх і іншых народных песень, танцаў, інструментальных найгрышаў. 

Складальнік фальклорных зборнікаў. Аўтар 12 песень на ўласныя словы і вершы беларускіх паэтаў, больш за 60 апрацовак беларускіх народных мелодый.

Яго імя носіць Нацыянальны акадэмічны народны хор.

Памёр 21 чэрвеня 1986 года.

1913 год. Нарадзіўся Сяргей Астрэйка (1913-1937).

Беларускі паэт, перакладчык.

У 1928 годзе паступіў у Мінскі беларускі педагагічны тэхнікум. Восенню 1931 года разам з З. Астапенкам, У. Дудзіцкім, Л. Калюгам, С. Русаковічам, У. Сядурам і некаторымі іншымі «забастоўшчыкамі» за ўцёкі «з прарыву» па збіранні мерзлай бульбы ў калгасе выключаны з тэхнікума як «нацдэм».

Працаваў літрэдактарам выданняў БелНДІ прамысловасці, навуковым супрацоўнікам Інстытута літаратуры і мастацтва БелАН, у Камісіі па складанні слоўнікаў. 

Арыштаваны ДПУ БССР у 1933 годзе па справе «Беларускай народнай Грамады». Высланы ў Ірбіт Свярдлоўскай вобласці. У 1937 годзе зноў арыштаваны, 13 верасня, на наступны дзень, вынесены смяротны прысуд і 14 верасня расстраляны.

Вершы пачаў пісаць у час вучобы ў школе. У 1928 годзе па рэкамендацыі Цішкі Гартнага яго вершы з’явіліся ў газеце «Чырвоная змена». Паэму «Бенгалія» ўхваліў Янка Купала. У свае часы яе называлі «антысавецкай», бо меркавалася, што, апісваючы змаганне бенгальцаў з брытанскімі каланізатарамі, Астрэйка меў на ўвазе непасрэдна Беларусь.

У ссылцы зрабіў пераклад «Яўгенія Анегіна» А. Пушкіна, рукапіс не збярогся.

1922 год. У Краснаполлі нарадзіўся Ісаак Ваксман (1922-1943).

Герой Савецкага Саюза, камандзір артбатарэі, старшы лейтэнант

У 1938-1940 гадах працаваў настаўнікам у Краснаполлі, адначасова вучыўся завочна ў Днепрапятроўскім транспартным інстытуце.

У 1942 годзе скончыў курсы малодшых лейтэнантаў. Удзельнік баёў пад Сталінградам, на Доне, Украіне.

Вызначыўся ў баях пры фарсіраванні Дняпра восенню 1943 года. У баях за плацдарм у Запарожскай вобласці яго батарэя знішчыла 15 кулямётаў, танк, дзве аўтамашыны, больш за сотню гітлераўскіх салдат і афіцэраў.

Загінуў у баі 19 снежня1943 года у Запарожскай вобласці.

Яго імя прысвоена Беразнякоўскай СШ Краснапольскага раёна, вуліцы ў Краснаполлі. На доме ў райцэнтры, дзе ён жыў, усталявана мемарыяльная дошка.

1937 год. Нарадзіўся Дзмітрый Смольскі (1937-2017).

Беларускі кампазітар і педагог, Народны артыст. Заслужаны дзеяч мастацтваў, Лаўрэат Дзяржпрэміі, Кавалер Ордэна Ф. Скарыны, прафесар Беларускай акадэміі музыкі.

Аўтар шматлікіх сімфоній, опер, у тым ліку «Сівая легенда», «Францыск Скарына» і іншых.

Дыск з запісамі яго сімфоній, выдадзены брытанскай фірмай «Алімпія», быў прызнаны лепшым на конкурсе ў ЗША ў 1992 годзе.

Бацька вядомага музыканта-мультыінструменталіста Віктара Смольскага.

Памёр 29 верасня 2017 года.

1947 год. Нарадзіўся Аляксандр Мілінкевіч.

Беларускі навуковец, грамадскі дзеяч і палітык, краязнавец. Кандыдат фізіка-матэматычных навук.

Загадваў кафедрай Сеціфскага ўніверсітэта (Алжыр), быў дацэнтам Гродзенскага ўніверсітэта. Яго кандыдатура разглядалася на пасаду рэктара Еўрапейскага гуманітарнага ўніверсітэта. 

У 2006 годзе ўдзельнічаў у выбарах прэзідэнта Беларусі ў якасці адзінага кандыдата ад дэмакратычных сіл і заняў 2-е месца. Узначальваў Рух «За Свабоду». Паводле Нобелеўскай лаўрэаткі Святланы Алексіевіч, Мілінкевіч – прыклад беларуска-польскага інтэлігента.

1954 год. Нарадзілася Валянціна Аколава (1954-2013).

Беларуская паэтэса, перакладчыца.

Скончыла Полацкае музычна-педагагічнага вучылішча імя Ф. Скарыны, працавала настаўніцай у Ветрына Полацкага раёна, у наваполацкім Палаца культуры нафтавікоў, карэспандэнтам газеты «Знамя новостройки» трэста № 16 «Нафтабуд», у рэдакцыі радыёвяшчання Наваполацкага аб’яднання «Палімір», у выдавецтве «Юнацтва», у газеце «Знамя юности». Пачала пісаць вершы ў 8-гадовым узросце, паэтычны дар пераняла ад песеннага таленту сваёй маці. Аўтар шматлікіх зборнікаў паэзіі, паэмы-п’есы «Палачанка Інгрэна, альбо Вяртанне Скарыны». 

Паасобныя вершы пакладзены на музыку.

Памерла 24 снежня 2013 года.

1980 год. Памёр Уладзімір Высоцкі (1938-1980).

Савецкі і рускі паэт, артыст і спявак. Аўтар больш за 700 песень і вершаў. Сыграў 20 роляў у тэатры і 30 ў кіно.

Род Высоцкіх паходзіць з в. Сялец, што на Пружаншыне, прозвішча можа быць звязана з назвай г. Высокае Камянецкага раёна.

Ягоны дзед, таксама Уладзімір Сямёнавіч, ураджэнец Брэста. Высоцкі добра ведаў пра свае беларускія карані і часта бываў у Беларусі.

Летам 1965 года ён даў некалькі канцэртаў на прыватных сядзібах Магілёва (падчас здымак у Бабруйску фільма “Я родам з дзяцінства”), у жніўні 1969, пры здымках фільма «Сыны ідуць у бой», ён з М. Уладзі жыў у в. Літоўка каля Навагрудка (у 2012 годзе ў ім усталяваны помнік Высоцкаму).

Магілёвец Міхась Булавацкі зрабіў пераклады вершаў Высоцкага на беларускую мову.

1984 года. Памёр Уладзімір Караткевіч (1930-1984).

Беларускі паэт, празаік, драматург, публіцыст, перакладчык, сцэнарыст, класік беларускай літаратуры.

Першы беларускі пісьменнік, які звярнуўся да жанру гістарычнага дэтэктыву. Найбольш вядомыя яго творы: «Дзікае паляванне караля Стаха», «Сівая легенда», «Каласы пад сярпом тваім», «Хрыстос прызямліўся ў Гародні», «Чорны замак Альшанскі», «Зямля пад белымі крыламі»..

Па яго творах пастаўлены шматлікія спектаклі, знята 9 мастацкіх фільмаў, напісаны музычныя творы.

1997 год. У Нью-Ёрку памерла Наталля Арсеннева (1903-1997).

Беларуская паэтэса, перакладчыца, драматург.

Вязень ГУЛАГу. Дзеяч беларсукай эміграцыі ў ЗША.

На яе верш «Малітва» была напісана музыка кампазітарам Міколам Равенскім – з’явіўся гімн «Магутны Божа», у гонар якога названы фестываль духоўнай музыкі ў Магілёве.

У 1995 годзе гэтую песню прапаноўвалася зрабіць дзяржаўным гімнам Беларусі.

Н. Арсеннева і Максім Танк, Вільня, 1936

2006 год. Памёр Янка Брыль (1917-2006).

Народны пісьменнік Беларусі. Ганаровы член НАНБ.

Служыў у польскай марской пяхоце, быў беларускім партызанам. Працаваў у часопісах «Маладосць», «Полымя», рэдактарам Дзяржаўнага выдавецтва Беларусі, старшынёй Беларускага таварыства «СССР – Канада», член Беларускага ПЭН-цэнтра.

Унікальнай у сусветнай літаратуры стала створаная Я. Брылём разам з А. Адамовічам і У. Калеснікам дакументальная аповесць «Я з вогненай вёскі…».

Брылю належаць словы: «Калі б беларуса прымусіць быць беларусам, які б атрымаўся выдатны беларус!».

У гонар пісьменніка названы вуліцы ў Мінску і польскай Гдыні.

Дзень у гісторыі. 9 сакавіка. Абвяшчэнне БНР. Крывавае пахаванне Сталіна. Першая Barbie. Нарадзіліся Т. Шаўчэнка, Ф. Аляхновіч, Ю. Гагарын

Навіна ад

Міжнародны дзень ды-джэя (International DJ Day, з 2001 года) святкуецца па пастанове ЮНЕСКА.

Арганізатары фонду World DJ Day Foundation заклікаюць ды-джэяў ахвяраваць усе заробленыя ў гэтую ноч грошы дзіцячым дамам і дабрачынным арганізацыям.

Свята па маштабах гучней за ўсіх адзначаецца ў Вялікабрытаніі. Вядучыя ды-джэі і клубы на працягу тыдня бесперапынна іграюць музыку. Усе сабраныя сродкі пасля такога маштабнага свята паступаюць дзецям-сіротам.

Штогод у акцыі бяруць удзел не менш за 3 000 ды-джэяў з 82 краін свету.

Стварэнне клубнай музыкі – цэлая навука. Ёсць нават школы ды-джэяў. Проста ставіць кампазіцыю – гэтага ўжо мала. Ды-джэю трэба зрабіць рытм, пад які будуць танчыць сотні людзей.

1497 год. Польскі манах Мікалай Капернік (1473-1543) зрабіў першае са сваіх 27 планетарных назіранняў.

Вынікі яго назіранняў былі скарыстаны ў трактаце “Аб зваротах нябесных сфер”, які змяніў карціну свету. Ён з’яўляецца стваральнікам геліяцэнтрычнай сістэмы.

Навуковыя доследы Каперніка былі падтрыманы кардыналам М. Шэнбергам, нашчадак якога, Гергард Шэнберг (1875-1954) працаваў прафесарам і загадчыкам кафедры геаграфіі (1946-1954) Магілёўскага педінстытута.

1652 год. Дэпутат ад ВКЛ Уладзіслаў Сіцінскі ўпершыню выкарыстаў права liberum veto у Сейме Рэчы Паспалітай і спыніў працу сейма.

«Вольнае вета», Liberum veto – прынцып парламенцкага ладу ў Рэчы Паспалітай, які дазваляў любому дэпутату сейма спыніць абмеркаваньне пытання ў сейме і працу сейма наогул, выступіўшы супраць.

1814 год. Нарадзіўся Тарас Шаўчэнка (1814-1861).

Вядомы ўкраінскі мастак і літаратар. Нацыянальны герой Украіны.

Праехаў па Беларусі ў 1829 годзе, у час прыезду свайго ўладніка П. Энгельгарта ў Вільню.

У 1843 годзе, здабыўшы волю, Шаўчэнка па дарозе з Пецярбурга да Украіны наведаў Віцебск, Магілёў, Гомель. Гэтым жа шляхам вяртаўся ў Пецярбург у 1847 годзе. Падрымліваў сувязі са многімі беларускімі літаратарамі, удзельнікамі вызваленчага руху.

У 1863 годзе ў Вільні быў выдадзены «Кабзар» Шаўчэнкі на польскай мове ў перакладзе У. Сыракомлі.

Да пачатку XX стагоддзя адносяцца пераклады Шаўчэнкі на беларускую мову, якія зрабілі зрабілі Янка Купала, А. Гурло, А. Паўловіч. Першым даследчыкам паэтыкі Т. Шаўчэнкі ў Беларусі быў М. Багдановіч. У аснове паэмы Янкі Купалы “Тарасава доля” адлюстраваны жыццёвы шлях вялікага Кабзара.

Перакладалі Шаўчэнку і беларускія паэты міжваеннага і паваеннага часу, у іхнім ліку – Рыгор Барадулін.

У яго гонар у Беларусі усталяваны помнікі ў Брэсце, Слуцку, Гомелі, Мінску, Магілёве (2005). У 2015 годзе помнік у Магілёве быў пашкоджаны вандаламі.

Выява Шаўчэнкі разам з Гогалем і Пушкіным размешчана на мемарыяльнай дошцы на будынку па Ленінскай, 33 у Магілёве.

У Беларусі вуліцы Шаўчэнкі ёсць у шматлікіх гарадах, у тым ліку Бабруйску, Магілёве.

1831 год. У Алжыры заснаваны Французскі замежны легіён.

Ваеннае фарміраванне, якое спачатку прыцягвала замежных наймітаў. Першапачаткова фармаванне прызначалася для аперацый у афрыканскіх уладаннях Францыі. Салдаты кляліся “служыць не Францыі, але Легіёну”, і лацінская формула “Legio patria nostra” (“Легіён – наша Айчына”) была іх неафіцыйным дэвізам.

Сёння Замежны легіён – высокапрафесійны і дысцыплінаваны наёмны спецназ, які здолеў захаваць свой рамантычны арэол для шукальнікаў прыгод. Яго афіцэрамі з’яўляюцца толькі французы. Іншаземцы ж, якія добрасумленна адслужылі радавымі не менш за адзін пяцігадовы тэрмін, могуць прэтэндаваць на французскае грамадзянства.

Да 1 000 беларусаў і выхадцаў з Беларусі, не менш за 30 магіляўчан, служылі ў шэрагах Легіёна.

1838 год. Памёр Іасафат Булгак (1758-1838).

Грэка-каталіцкі царкоўны дзеяч.

Яго смерць зняла апошнюю перашкоду для скасавання Берасцейскай уніі 1596 года.

Вучыўся ў школе пры Жыровіцкім манастыры і ў Рыме.

Член ордэна базыльян. Доктар тэалогіі і кананічнага права. Выкладаў у манастырскіх школах у Беразвеччы, Жыровічах.

Падчас царавання Паўла I садзейнічаў вяртанню ў унію прыходаў, якія былі пераведзены ў праваслаўе.

Епіскап брэсцкі, архіепіскап полацкі, мітрапаліт грэка-каталіцкай царквы (1817-1838).

У канцы жыцця яго акружалі епіскапы, прыхільнікі аб’яднання з праваслаўнай царквой – І. Сямашка, А. 3убко, В. Лужынскі і іншыя, што вяло да змяншэння яго ўплыву.

1858 год. У амерыканскай Філадэльфіі выдадзены патэнт на вулічную паштовую скрыню.

У Рэчы Паспалітай паштовыя скрыні вядомы з 1633 года. На радзіму паштовай скрыні прэтэндуе Легніца. 

1883 год. Нарадзіўся Францішак Аляхновіч.

Беларускі драматург, празаік, паэт, публіцыст.

Яго аповесць «У капцюрох ГПУ» ёсць адным з ранніх твораў сусветнай літаратуры, які апісвае жыццё ў сталінскім канцэнтрацыйным лагеры непасрэдна з погляду арыштанта.

Яго п’есы (17) актыўна ставіліся калектывамі Беларусі, Латвіі, Чэхіі і найбольш трупай У. Галубка. За плённую працу Францішка Аляхновіча на ніве тэатра яшчэ пры жыцці яму прысвоілі званне «бацькі найноўшай беларускай драматургіі».

Супрацоўнічаў з «Нашай Нівай», удзельнічаў у беларускім нацыянальным руху, у тэатральных пастаноўках, арганізаваў віленскі тэатральны гурток Беларуская драматычная дружына, стварыў і паставіў дзіцячыя п’есы, ставіў пастаноўкі ў Менску, Вільні, меў сваю мінскую ўласную трупу, працаваў дырэктарам Беларускага савецкага тэатра, у Другім дзяржаўным тэатры ў Віцебску.

1 студзеня 1927 года арыштаваны, атрымаў 10 гадоў катаргі на Салавецкіх астравах.

У пачатку восені 1933 года быў абмяняны на арыштаванага ў Польшчы беларускага палітыка і філолага Б. Тарашкевіча.

Пад час вайны быў рэдактарам віленскай газеты «Беларускі голас», уваходзіў у Цэнтральны Камітэт Беларускай незалежніцкай партыі, ставіў у Мінску п’есы.

Увечары 3 сакавіка 1944 года быў застрэлены на сваёй кватэры. Яго забойства ўскалыхнула беларусаў Вільні. Яго застрэліць маглі і байцы Арміі Краёвай, і савецкія партызаны, і немцы.

З вялікаю ўрачыстасцю пахаваны на Кальвінскіх могілках у цэнтры Вільні, у 1989 годзе перапахаваны на могілках Росы, дзе пастаўлены помнік.

Творы Ф. Аляхновіча зноў пачалі ставіць на беларускай сцэне ў 1990-х гадах.

1918 год. Выканаўчы камітэт Рады Усебеларускага з’езда прымае Другую Устаўную грамату, абвешчана Беларуская Народная Рэспубліка ў этнічных межах.

Першая Грамата была выдадзена 21 лютага, у якой Выканкам аб’явіў сябе часовай уладай у Беларусі. Спасылаючыся на права народаў на самавызначэнне, Рада . Яназаяўляла, што ўлада ў краіне павінна фармавацца згодна з воляй народаў, якія насяляюць краіну, шляхам дэмакратычных выбараў ва Усебеларускі Устаноўчы Сойм.

Трэцяя Статутная грамата была выдадзена 25 сакавіка 1918 года а 8:00 у будынку мінскага сялянскага пазямельнага банка на вуліцы Серпухоўскай (цяпер – Валадарскага, 9). Яна аб’явіла аб абвяшчэнні незалежнай Беларускай Народнай Рэспублікі.

БНР мела тэрыторыю 300 000 квадратных кіламетраў.

1934 год. Нарадзіўся Юрый Гагарын (1934-1968).

Першы ў свеце касманаўт, Герой Савецкага Саюза.

У юнага Гагарына любімым творам быў верш Янкі Купалы “Хлопчык і лётчык”, які, верагодна, абумовіў выбар прафесіі.

У Магілёве ў гонар першага касманаўта Зямлі названа вуліца ў Задняпроўі.

1953 год. У бяльгійскім Лёвене памёр Мікола Равенскі (1886-1953).

Беларускі кампазітар, дырыжор, музычны крытык.

Працаваў рэгентам у Навагрудку, Чэрвені, хормайстрам мінскага гарадскога тэатра, выкладчыкам у музычным тэхнікуме, Беларускай кансерваторыі.

3 1944 года на эміграцыі ў Германіі, Бельгіі. Працаваў у Лёвенскі універсітэце, дзе стварыў студэнцкі ансамбль беларускай музыкі, кіраваў хорам беларускіх студэнтаў Бельгіі, з якім гастраляваў па Еўропе. Супрацоўнічаў з Беларускім інстытутам навукі і мастацтва.

Музычная і кампазітарская творчасць цесна звязана з беларускім фальклорам.

Аўтар апрацовак беларускіх народных песень і песень на вершы М. Багдановіча, Янкі Купалы, Якуба Коласа, К. Буйло, Ц. Гартнага, З. Бядулі, оперы «Браніслава» (лібрэта У. Дубоўкі; у 1930 годзе канфіскавана), першай беларускай аперэты на словы В. Дуніна-Марцінкевіча «Залёты», музыкі для «Пагоні», на тэксты царкоўных малітваў, у тым ліку «Магутны Божа» (на словы Н. Арсенневай).

Аўтар даследавання «Характэрныя рысы беларускай народнай песні».

1953 год. Пахаванне І. Сталіна і тысячы загінулых. 

Цела Сталіна хаваюць у Маўзалеі, над галоўным уваходам якога змяшчаецца вялізны маналіт чорнага лабрадора са словамі: Ленін, Сталін.

Пазней цела Сталіна будзе вынесена з Маўзалея.

Сталін памёр 5 сакавіка. На чатыры дні ў СССР была аб’яўлена ўсенародная дзяржаўная жалоба. Тры дні запар жывая шматкіламетровая чалавечая рака, выгінаючыся па вуліцах Масквы, накіроўвалася да Калоннай залы Дома Саюзаў, да труны з целам нябожчыка.

З-за шматтысячнай вялікай колькасці людзей утвараліся цісканіны. Многія памерлі далёка на подступах. Па сведчаннях відавочцаў, усе раздушаныя целы складалі на грузавікі і вывозілі за горад. Сярод раздушаных былі такія, якія прыходзілі ў сябе, прасілі дапамогі. Але хуткая медыцынская дапамога практычна не працавала: па цэнтральных вуліцах забаранялася ездзіць. Параненыя нікога не цікавілі. На многіх вуліцах разыгрываліся сапраўдныя трагедыі. Цісканіна была такой моцнай, што людзей проста ўціскалі ў сцены дамоў. Абвальваліся платы, ламаліся брамы, разбіваліся вітрыны крам. Людзі залазілі на жалезныя ліхтарныя слупы і, не ўтрымаўшыся, падалі адтуль, каб ужо ніколі не падняцца. Некаторыя ў роспачы наадварот спрабавалі пралезці пад грузавікамі, але іх туды не пускалі. Па іх тапталіся, напіралі ззаду. Натоўп гушкаў хвалямі то ў адзін бок, то ў другі. Аб колькасці загінуўшых у тым страшным гармідары забаранялася нават казаць. І толькі праз некалькі гадоў, ужо ў гады выкрыцця культу асобы, сталі з’яўляцца сведчанні ўдзельнікаў тых падзей аб тысячах загінуўшых.

Колькасць ахвяр магчыма была куды большая за Хадынскую трагедыю, калі 30 траўня 1896 года ў дні ўрачыстасцяў з нагоды каранацыі Мікалая II загінула ад 1 389 да 4 000 чалавек.

1959 год. У продаж паступаюць першыя лялькі Барбі па 3 долары.

Амерыканская фірма “Матэл” прадставіла на выставе цацак у Нью-Йорку сваю ляльку “Барбі”, якая стала кумірам дзяцей ва ўсім свеце.

Барбі – самая папулярная ў свеце цацка. Кожны тыдзень у свеце прадаецца каля мільёна лялек, кожную секунду – дзве лялькі. У амерыканскай дзяўчынкі ва ўзросце 3-10 гадоў у сярэднім 8 такіх лялек, у італьянкі – 7, у францужанкі, немкі і англічанкі – па 5.

Адна з лялек, набытых у 1959 годзе за 3 долары, у 2004 годзе была прададзена на аўкцыёне eBay за 3 552 долары, а ў 2006 на аўкцыёне Christie’s у Лондане яе кошт вырас да 17 000.

1992 год. Памёр ураджэнец Брэста Менахем Бегін (Мечыслаў Бягун, 1913–1992).

Шосты прэм’ер-міністр Ізраіля, лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру.

20 верасня 1940 года ў Вільні быў арыштаваны НКУС і заключаны ў Лукішскую турму як «агент брытанскага імперыялізму», быў этапаваны ў лагер у Комі АССР. У 1941 годзе ўступіў у войска Андэрса і ў траўні 1942 года апынуўся ў Палестыне.

Бегін – актыўны ўдзельнік Вайны за незалежнасць Ізраіля. Рэфарматар.

Аўтар артыкулаў і трох кніг мемуарнага характару, у тым ліку пра савецкую турму і лагер.

У Брэсце ў яго гонар усталяваны бюст.