Плануецца русіфікацыя геаграфічных назваў у Беларусі

Выступаючы перад Рэспубліканскім саветам па гістарычнай палітыцы пры Адміністрацыіі Лукашэнкі яе кіраўнік Ігар Сергеенка заявіў, што будзе «разгледжана пытанне транслітарацыі ў геаграфічных назвах вуліц і населеных пунктаў з выкарыстаннем рускай мовы”, бо быццам бы “паступаюць звароты грамадзян па гэтым пытанні, і мы вырашылі разгледзець яго і ўнесці яснасць, як далей выкарыстоўваць рускую мову ў назвах вуліц, населеных пунктаў, у транспарце».

Наш каментар. Цяжка зразумець ход думак чыноўнікаў, але хутчэй за ўсё, гаворка ідзе пра тое, што камусьці не даспадобы назвы вуліц і населеных пунктаў на беларускай мове і іх дубліраванне на лацінцы. Але тут нюанс: няма ў Беларусі рускіх назваў населеных пунктаў – усе яны беларускія.

Падача назваў на лацінцы – нармальная сусветная з’ява, тым больш што Беларусь знаходзіцца ў цэнтры Еўропы, на перакрыжаванні шляхоў зносін. 

Усе такія назвы на лацінцы рабіліся паводле “Інструкцыі па транслітарацыі геаграфічных назваў Рэспублікі Беларусь літарамі лацінскага алфавіта”— метада запісу лацінскім пісьмом беларускіх геаграфічных назваў. 

Сама Інструкцыя была ўхвалена пастановай Дзяржаўнага камітэта па зямельных рэсурсах, геадэзіі і картаграфіі Рэспублікі Беларусь за № 15 ад 23 лістапада 2000 года. Апошнія змены ў яе ўносіліся 11 чэрвеня 2007 года.

У лютым 2013 года інструкцыя была рэкамендаваная Арганізацыяй Аб’яднаных Нацый у якасці міжнароднай сістэмы раманізацыі беларускіх геаграфічных назваў.

У 2003-2010 гадах пад эгідай Камітэта па зямельных рэсурсах, геадэзіі і картаграфіі пры Савеце Міністраў Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскай тапанімічнай камісіі пры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі былі выдадзены дастаткова грунтоўна прапрацаваныя нарматыўныя даведнікі з назвамі населеных пунктаў краіны па абласцях:

Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с.

Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2007. — 406 с.

Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006. — 382 с.

Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. —Мн.: Тэхналогія, 2004.—469 с..

Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с.

Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. 

Усе назвы нарматыўных даведнікаў даваліся на беларускай мове кірыліцай, лацінкай і на рускай мове і ніякай асаблівай крытыкі не выклікалі, а наадварот былі ўхвалены, як узорныя, ААН.

Калі будуць зрусіфікаваны назвы населеных пунктаў краіны, то будзе поўнасцю разбурана нацыянальная тапанімічная прастора, якая з’яўляецца элементам гістарычнай спадчыны.

Спяшацца з высновамі не будзем, трэба выслухаць мовазнаўцаў з акадэмічных інстытутаў, членаў тапанімічных камісій пры Савеце Міністраў і Акадэміі навук.

Вайна ва Ўкраіне. Горы лайна і крадзеж абразоў: аповед аб жахах вызваленага паселішча на Данеччыне

Паселішча Багародзічнае ад расійскіх войск вызвалілі 11 верасня. Украінскіх вайскоўцаў шакавала ўбачанае ў ім. Яны знайшлі трупы ўкраінскіх салдат без галоў і забітых мясцовых жыхароў.

“Расіяне так уцякалі, што пакінулі па сябе нават недавараныя макароны на пліце. І кучу зброі і боепрыпасаў. І лайно. Горы лайна. Яны гадзілі паўсюль – у школе, дзе жылі, у дамах і нават у царкве мясцовага манастыра. Тут яны зладзілі сральню прама за алтаром. У самім сяле, за якое ішлі разлютаваныя баі, хлопцы знайшлі целы нашых байцоў – без галоў і без абутку. І паўдзясятка цел забітых мірных жыхароў”, – пераказвае аповед ваеннага журналіста Аляксея Кашпораўскага інфармацыйнае агенцтва «УНІАН».

images.unian.net

Паводле журналіста, па расійскай акупацыі з вёскі з’ехалі ўсе жыхары, акрамя 60-гадовага Мікалая і яго 93-гадовай маці Ніны Ільінічны. Частку жыхароў паселішча забілі расіяне, а частку – падчас абстрэлаў. Сярод забітых і родныя адзіных жыхароў Багародзічнага. Старэйшага сына Ніны Ільінічны разам з жонкай застрэлілі расіяне. Іх пахавалі за домам.

Аляксей Кашпораўскі апавядае, што пенсіянерка і яе сын Мікалай жывуць у невялікім хляўку, бо ўсе дамы разбураны. У іх засталіся дзве гусі, астатніх забралі расіяне. Мікалай расказаў журналісту, што «сам ставіў расцяжкі для гарачай сустрэчы з захопнікамі і сам жа іх здымаў».

images.unian.net

Расіяне перабывалі на тэрыторыі паўразбуранага манастыра, там жа ўладкавалі склад боепрыпасаў. Уцякаючы, яны падпалілі склад, але ён не ўзарваўся.

«З самай царквы расіяне скралі іконы. І абасралі ўсё, што толькі можна. За царскай брамай проста зладзілі прыбіральню. Гэтак жа абгаджаная і школа, дзе размяшчаліся расійскія падраздзяленні. Рэшткі ежы, парнаграфія, кінутая зброя і амуніцыя – гэтае месца хутчэй нагадвае нейкі лагер бамжоў. У куце байцы «другой арміі свету» зладзілі «месца кахання» – некалькі матрацаў на падлозе, крэм для рук і расійскія парнаграфічныя часопісы. Думаў, такое ўжо гадоў дваццаць ніхто не друкуе«, – расказвае Аляксей Кашпораўскі.