Дзень у гісторыі. 15 чэрвеня. Утварэнне Полацкай акадэміі, УЕФА. Бітва на Косавым полі. Трагедыя Борак. “Goodbye my Love, Goodbye”.

Сусветны дзень ветра (World Wind Day, з 2007 года).

Азначаецца па ініцыятыве Еўрапейскай асацыяцыі ветраэнергетыкі і Сусветнай рады па энергіі ветра.

Мэта – прыцягненне ўвагі грамадскасці да вялізнага патэнцыялу ветраэнергетыкі.

Развіццё ветраэнергетыкі дапаможа вырашыць вялікае кола праблем не толькі энергетычнага, але і эканамічнага, экалагічнага характару.

На сёння ветраэнергетычныя ўстаноўкі паспяхова дзейнічаюць амаль у 120 краінах свету.

Некаторыя цікавосткі.

Першыя сапраўдныя вятракі з’явіліся ў VII стагоддзя на мяжы Ірана і Афганістана.

Сіла ветра аналізуецца паводле шкалы Бофарта (0-12 балаў).

Самы небяспечны і грозны паток паветра бушуе ў Антарктыдзе: хуткасць 60 км/гадзіну ды яшчэ ў спалучэнні з 60 градуснай вільготнай сцюжай.

Кожнае тарнада эксклюзіўна ў прыродзе. Кожнае з іх мае сваё гучанне, пах, тон, выгляд. Двух аднолькавых няма.

У Беларусі каля 120 ветраэнергетычных ўстановак. Па колькасці іх (50%) і па ўсталяванай магутнасці лідзіруючыя пазіцыі займае Магілёўская вобласць. 

Самы вялікі ветрапарк вобласці размешчаны ў в. Пудаўня Дрыбінскага раёна.

Самы высокі вятрак у Беларусі знаходзіцца ў в. Асмаловічы Мсціслаўскага раёна, вышыня вежы – 142 м. 

Самы магутны вятрак – у Лёзненскім раёне, магутнасць 3,5 МВт.

Русальчыны розыгрышы (народны каляндар).

Трэба засцерагацца русалак.

Русалкі (сірэны, ундзіны) – персанажы міфалогіі, чалавекападобныя істоты ці духі, што жывуць у вадзе або каля вады. Яны могуць знешне амаль не адрознівацца ад людзей, а могуць мець у ніжняй частцы цела замест ног плоскі хвост, падобны да хваста рыбы.

Ва ўсходнеславянскай міфалогіі русалкі пераважна – жанчыны (тапеліцы), у заходнееўрапейскай – звычайна жанчыны з рыбінымі хвастамі.

1389 год. Сербы і баснійцы былі разбітыя асманамі на Косавым полі.

Нягледзячы на гераічнае супраціўленне аб’яднанага войска сербаў і баснійцаў пад кіраўніцтвам князя Лазара, туркі-асманы султана Мурада І атрымалі перамогу, якая фактычна ператварыла Сербію ў васала Асманскай імперыі.

У 1459 годзе Сербія была канчаткова ўключана ў яе склад больш як на 400 гадоў.

1812 год. Адкрыццё Полацкай езуіцкай акадэміі (універсітэта).

Адкрыта на базе Полацкага езуіцкага калегіума (з 1581 года). Мела правы ўніверсітэта. Складалася з факультэтаў тэалагічнага, філасофскага, свабодных навук і старажытных і сучасных моў. 

Установа дала сотні выбітных прафесіяналаў, сярод якіх пісьменнік Я. Баршчэўскі, мастак В. Ваньковіч, філосаф А. Доўгірд.

Акадэмія мела найбуйнейшую ў краіне бібліятэку з 40 000 тамоў. Нашчадак акадэміі – Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт імя Еўфрасінні Полацкай.

1831 год. Нарадзіўся  Вінцэнт Каратынскі (1831-1891).

Беларускі і польскі пісьменнік і перакладчык, краязнавец, літаратуразнавец.

Быў памочнікам-сакратаром у У. Сыракомлі. Выдаў збор твораў У. Сыракомлі.

Аўтар паэтычнай кнігі з прадмовай Сыракомлі – «Чым xата багата, тым рада».

У гонар прыезду ў Bільню імператара Аляксандра II у 1859 годзе, напісаў прывітальны верш на беларускай мове, дзе нагадаў пра пагарджанага панствам мужыка-беларуса.

На беларускую мову ягоныя творы перакладаліся шматлікімі перакладчыкамі, у тым ліку Р. Баравіковай, Р. Барадуліным.

Памёр 7 лютага 1891 года.

1909 год. У г. Круглае нарадзілася Валянціна Філіповіч (1909-1942).

Географ, геамарфолаг, другая беларуская жанчына-геолаг апасля Ганны Місуны, кандыдат геаграфічных навук, дацэнт.

Загадчык кабінета геамарфалогіі Ленінградскага ўніверсітэта.

Адзін з праектантаў Вялікага Архангельска, даследчыца Ніжняга Прыамур’я.

Рэпрэсавана органамі НКУС.

план Вялікага Архангельска

1936 год. Нарадзіўся Мікола Гіль (1936-2022).

Беларускі пісьменнік, журналіст, перакладчык. Родны брат Ніла Гілевіча, бацька пісьменніка Міколы Віча (М. М. Гілевіч).

Працаваў рэдактарам перадач для дзяцей на рыдыё, у часопісах “Бярозка”,  “Родная прырода”,  галоўным рэдактарам газеты “Літаратура і мастацтва” і часопіса “Мастацтва”.

Аўтар больш за 10 кніг, аўтар кнігі “У времени в плену: Страницы жизни Геннадия Карпенко”.

Перакладаў на беларускую мову творы літоўскіх, венгерскіх і шведскіх пісьменнікаў.

Памёр 14 сакавіка 2022 года.

1938 год. Расстраляны НКУС Антон Платун (1896-1938).

Беларускі прафсаюзны, палітычны дзеяч. Быў наркамам асветы пры недахопе асабістай асветы, нават акадэмікам.

Удзельнік рэпрэсій супраць беларускіх нацыянальных дзеячаў навукі і адукацыі. Ініцыятар “чыстак” у наркамаце.

Рэпрэсаваны сам і двое яго родных братоў.

1942 год. Нацысцкія карнікі вынішчылі разам з 2027 жыхарамі в. Боркі і навакольныя пасёлкі Кіраўскага раёна Магілёўшчыны.

Адзначыўся батальён “Дырлевангер”, які пазней, у сакавіку 1943 года знішчыў Хатынь.

Пасля вайны Боркі былі адноўлены, але суседнія 6 пасёлкаў не адрадзіліся. Аповесць Алеся Адамовіча “Карнікі” напісана на аснове тых страшных падзей. 

На месцы найбуйнейшай па колькасці ахвяр карнай аперацыі супраць мірнага насельніцтва Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны ў в. Боркі ў Кіраўскім раёне створаны мемарыяльны комплекс “Памяці спаленых вёсак Магілёўскай вобласці” (у памяць аб 112 знішчаных вёсках Магілёўшчыны). Рэканструяваны ў 2020 годзе.

1946 год. Нарадзіўся Дэміс Русас (1946-2015).

Вядомы грэчаскі спявак, любімы многімі пакаленнямі беларусаў.

Выдаў каля 40 альбомаў.

Самым папулярным у нашых суграмадзян з’яўляецца ягоны хіт “Goodbye my Love, Goodbye”.

1954 год. У швейцарскім Базелі заснаваны УЕФА.

Саюз еўрапейскіх футбольных асацыяцый (Union of European Football Associations) аб’ядноўвае нацыянальныя футбольныя асацыяцыі еўрапейскіх краін.

Штаб-кватэра з 1995 года знаходзіцца ў швейцарскім Ньёне (раней – ў Парыжы). Беларусь далучылася да УЕФА ў 1993 годзе.

1954 год. Нарадзіўся Іван Крук.

Беларускі фалькларыст.

Даследуе беларускі фальклор, народную культуру, беларускі народны каляндар. Аўтар манаграфій «Усходнеславянскія казкі пра жывёл», «Следам за сонцам: Беларускі народны каляндар: свята, абрады, паэзія».

1979 год. Нарадзілася Юлія Несцярэнка.

Беларуская лёгкаатлетка, алімпійская чэмпіёнка ў бегу на 100 метраў.

Бронзавая прызёрка чэмпіянату свету і Еўропы, пераможца міжнародных спаборніцтваў серыі Гран-пры. Майстар спорту Беларусі, майстар спорту Беларусі міжнароднага класа, заслужаны майстар спорту Беларусі. Ганаровы грамадзянін горада Брэста.

Фота з адкрытых крыніц.

У аграгарадок на Кругляншчыне правялі газ і адсвяткавалі гэта з помпай

Аграгарадок Цяцерына ў Круглянскім раёне падключылі да прыроднага газу. На ўрачыстую цырымонію запуска сістэмы прыехалі міністр энергетыкі Віктар Каранкевіч, старшыня аблвыканкама Анатоль Ісачанка. Цырымонію правялі з помпай – запальвалі сімвалічны факел, правялі канцэрт.

Цяцерына стала 150-м населеным пунктам на Магілёўшчыне з 230-ці, што атрымаў газ. Працягласць новага газаправода склала 13 кіламетраў, работы над ім занялі чатыры месяцы. У аграгарадку да газу мяркуецца падключыць 165 дамоў – піша газета “Сельскае жыццё”.

Фота: “Сельскае жыццё”

Магілёў становіцца самым брудным горадам, але з пабеленымі дрэвамі – дайджэст мінулага тыдня

Апублікаваны на мінулым тыдні маніторынг паветра ў гарадах Беларусі паказаў, што Магілёў становіцца самым брудным горадам у краіне – нормы былі перавышаныя адразу ў трох кропках па ўсім горадзе.

У Магілёве пачалося абмеркаванне новага генеральнага плана горада.

Вада паціху стала адступаць, хоць у Бабруйску Бярэзіна яшчэ перавышала крытычны ўзровень.

У Глуску энергетыкі правялі спецаперацыю па перасяленні бусла, з-за якога ў адной з вёсак пастаянна прападала электрычнасць, на спецыяльна ўзведзены новы слуп.

Пад Бялынічамі рэцыдывіст абакраў суседку на 5 рублёў.

У Мсціславе выпускаць “чарніла” аказалася нерэнтабельным, замест віна будзе газіроўка.

У шматдзетнай сям’і на Мсціслаўшчыне згарэў дом, яны засталіся без жылля.

У Бабруйску прайшла цырымонія перадачы парэшткаў салдата Другой Сусветнай вайны, які нарадзіўся ў Клімавіцкім раёне і цяпер будзе перапахаваны на радзіме.

На мінулым тыдні стала вядома, па якіх артыкулах абвінавачваецца магілёўскі прафесар Юрый Бубнаў. 

Таксама стала вядома, што затрыманай у Круглым Аліне Горавй не аказваюць медыцынскую дапамогу, ёй стала горш у вязніцы.

Праверкі ў Магілёве і вобласці паказалі, што ў трох школьных сталоўках з чатырох (а гэта 75%) выяўлены парушэнні, а ў палавіне крам – праблемы з санітарнымі нормамі.

Яшчэ адзін магілёвец атруціўся мухаморамі, якія свабодна прадаюцца ў інтэрнэце і не трапляюць у лік забароненых прэпаратаў.

Сталі вядомымі грандыёзныя планы дарожнікаў – за чвэрць стагоддзя адрамантаваць 68 кіламетраў дарогі пад Чавусамі.

У Магілёве стаў прадавацца бярозавы сок.

У абласным цэнтры запусцілі новыя, аўтаномныя тралейбусы.

Таксама на мінулым тыдні адзначалася гадавіна трагічнага патопа на Дубравенцы – так званага “Магілёўскага цунамі”.

У Магілёў прыйшла правінцыйная эстэтыка – сталі бяліць дрэвы ў цэнтры горада.

Mogilev.media пагуляліся з чарговай нейрасеткай і даведаліся, якім намалявалі б Магілёў Малевіч, Босх, Шагал, Кандзінскі.

Затрыманай у Круглым Аліне Горавай не аказваюць медыцынскую дапамогу, яе здароўе пагоршылася

Праваабаронцы і СМІ паведамляюць, што ў Круглым пасля выпускнога была затрыманая Аліна Горава. 20-гадовая дзяўчына вучылася ў Барысаўскім політэхнічным каледжы, і 27 сакавіка, ў дзень атрымання дыплома яе проста на аўтобусным прыпынку пасля вяртання ў Круглае затрымала міліцыя.

Паведамляецца, што ў круглянскім ІЧУ, куды была адпраўлена Аліна, было вельмі халодна. Дзяўчыне не выдалі матрац, ёй давялося спаць на голых дошках, забаранілі накрывацца нават уласнымі рэчамі. 

Праз тры дні Аліне стала дрэнна. У дзяўчыны паднялася тэмпература, а таксама абвастрылася хранічнае захворванне нырак і жаночых органаў. Ёй выклікалі хуткую, але забаранілі шпіталізацыю, матывуючы гэта тым, што ў турме № 4 у Магілёве, куды яе мусяць перавесці, ёсць лякарня.

Але, наколькі вядома, пасля этапу нічога не змянілася. Турэмны лекар, па словах праваабаронцаў, не прапісаў дзяўчыне антыбіётыкаў, нягледзячы на дрэнныя аналізы. На дзясятыя суткі, наколькі вядома, стан яе пагоршыўся, болі ўзмацніліся, запаленне прагрэсавала.

Фота з соцсетак.

Па тры дзіцячых пляцоўкі пабудуюць у Круглым і Чавусах

Сёлета ў Круглым і Чавусах з’явяцца па тры новыя дзіцячыя пляцоўкі – пішуць круглянскае “Сельскае жыццё” і чавуская “Іскра”.

Раней абсталяванне дзіцячых пляцовак было звычайнай справай жыльцоў дамоў, жылкамгасаў, а цяпер справа знаходзяцца пад асабістым патранатам кіраўнікоў раёнаў. 

У раённных Круглым і Чавусах з жыхарамі прайшлі абмеркаванні будаўніцтва дзіцячых пляцовак. 

Яны будуць пабудаваны ў Круглым у дварах дамоў па вул. Энгельса, 1, Савецкай, 94, Жуніна, 10, у Чавусах у дварах па вуліцах Сіманава, 6, 60 гадоў СССР, 90, Піянерская, 14.

Ва ўсіх выпадках будуць добраўпарадкаваны сапраўдныя гульнявыя комплексы з горкамі, міні-каруселямі, спартыўнымі ўстаноўкамі. Прадугледжваецца і добраўпарадкаванне тэрыторый з устаноўкай лаваў і азеляненнем.

Фота ілюстрацыйнае 

Новыя кіраўнікі прызначаныя на “Белшыну” і ў тры раёны Магілёўшчыны

27 сакавіка адбылося прызначэнне новых старшынь райвыканкамаў у Круглым, Хоцімску і Чавусах. Кіраўнікамі сталі адпаведна Сяргей Ермаліцкі, Геворг Мелканян і Дзмітрый Акуліч. 

Замест затрыманага з-за карупцыйнага скандала, пра які пісалі mogilev.media Андрэя Бунакова новым генеральным дырэктарам “Белшыны” прызначаны былы намеснік галоўнага інжынера па тэхнічным развіцці Аляксандр Кавалёў – піша БелТА.

Фота: БелТА

Пяць чалавек атруціліся ўгарным газам, мужчыну выратавалі на пажары – зводка МНС

На Магілёўшчыне за 25 сакавіка адбыліся адразу тры надзвычайных здарэння, якія маглі трагічна скончыцца для шасцярых чалавек – паведамляе прэс-служба МНС.

У Магілёве падчас пажару быў выратаваны мужчына 1978 года нараджэння. З атручэннем дымам ён шпіталізаваны, прычына пажару высвятляецца.

У вёсцы Скляпава Круглянскага раёна і ў вёсцы Бялынкавічы Касцюковіцкага цэлыя сем’і труціліся ўгарным газам з-за таго, што занадта рана закрывалі заслонку ў печы. У першым выпадку шпіталізаваны і былі трое – дзве жанчыны і мужчына, у другім выпадку – пара 1972 і 1973 гадоў нараджэння.

Фота ілюстрацыйнае

Пьяная злачыннасць вырасла ў Круглянскім раёне на 60%

За 2 месяцы бягучага года злачыннасць асоб ў стане алкагольнага ап’янення ў Круглянскім раёне вырасла на 60%. У гэтым годзе ўчынена 5 злачынстваў, што на 3 злачынствы больш чым за аналагічны перыяд 2022 года – паведамляе раённая газета “Сельскае жыццё”.

На глебе п’янства ўзбуджана 5 крымінальных спраў, з іх 4 – за катаванне членаў сямей, 1 – за пагрозу забойства.

За знаходжанне ў грамадскіх, на працоўных месцах у нецвярозым стане ўжо прыцягнута да адміністрацыйнай адказнасці 52 асобы, яшчэ 3 прыцягнуты да адміністрацыйнай адказнасці за выраб самагонкі і самагоннай брагі.

Асуджана да ізаляцыі ва ўмовах лячэбна-працоўнага прафілакторыя 8 хранічных алкаголікаў, якія сістэматычна парушалі грамадскі парадак і правы іншых грамадзян.

Органы кіравання, міліцыя, простыя грамадзяне прызнаюць, што алкагалізацыя насельніцтва працягваецца, усё больш і больш людзі рознага ўзросту заахвочваюцца спіртными напоямі, у выніку чаго здзяйсняюцца злачынствы і правапарушэнні, колькасць якіх павялічваецца.

Дарэчы, некалькі год таму назад Беларусь займала 1-е месца сярод самых пітушчых краін. ТОП-20 у 2022 годзе ўзначальвалі Малдова, Літва, Чэхія, Нігерыя, Германія, на 16-м месцы была Расія, на 18-м – Польшча, Беларусь аказалася на 28, а Украіна – на 61. Наогул не ўжываюць алкаголь толькі ў пяці краінах – Бангладэш, Кувейт, Лівія, Маўрытанія і Самалі.

Фота з адкрытых крыніц, мае ілюстрацыйны характар

У Касцюковічах і Шклове двое загінулі на пажарах, у Круглым чалавек праваліўся – агляд здарэнняў

16 сакавіка пажары з гібеллю людзей адбыліся ў Касцюковічах і Шклове. У Касцюковічах ў жылым доме па вуліцы Ленінскай быў знойдзены гаспадар дома 1964 года нараджэння. У Шклове гаспадар прыватнай сядзібы 1959 года нараджэння быў знойдзены ў сваім доме па вуліцы Будаўнікоў – паведамляе прэс-служба МНС. Прычыны пажараў высвятляюцца.

У Круглым ратавальнікам давялося дапамагаць мужчыне 1962 года нараджэння, які праваліўся ў машынны зал каналізацыйна-насоснай станцыі і ўпаў з вышыні 4,5 метры. З траўмамі ён шпіталізаваны.

Фота ілюстрацыйнае.

Паталогии Круглянщины – продолжение обзора

Продолжаем серию статей про реальное состояние экономики и социального развития регионов Могилевской области. На очереди – неутешительный Круглянский район, первую часть обзора о котором можно найти здесь.

Промышленный комплекс в Круглом в настоящее время представлен весьма оригинально и неожиданно для восприятия. Это всего лишь 2 предприятия коммунальной собственности: УКП Жилкомхоз” и УКП “Бытуслуги”. Само собой, что о грандиозных успехах промышленности Круглянского района распространятся, пожалуй, не стоит. 

Особенно на фоне  колебаний производственных показателей по годам, амплитуда которых достигает десятков процентов – 91,8 % в 2016 г. по отношению к предыдущему году; 81,1 % в 2020 г. в сравнении с 2019 г; но и 111 % в 2021 г. в сравнении с предыдущим. Впрочем, итоги работы промышленности в 2021 г. лишь вернули район в 2015 г. О каком “движении вверх” может идти речь при такой неустойчивости производства.

А вот агропромышленный комплекс района, который сегодня олицетворяет экономику Круглянщины, включает 7 сельскохозяйственных организаций и более 20 фермерских хозяйств, в которых трудится 27 % от занятых в экономике района. Само собой разумеется, что производство сельскохозяйственной продукции в районе, в основном обеспечивается крупными товарными организациями, подчиненными местной вертикали.

И как же руководит аграриями эта самая вертикаль? Увы, хорошего о круглянских чиновниках сказать нечего – проваливают практически все показатели в сельском хозяйстве. За последние 7 лет индексы производства сельскохозяйственной продукции по нестабильности бьют все антирекорды в области: “состязаться” в бездарности руководства в аграрном секторе с круглянцами могут только администрации Дрибинского, Климовичского, Мстиславского, Хотимского и Чаусского районов. Та еще компания! 

Если по итогам 2015 г. в Круглянском районе допустили снижение производства агропродукции на 5,7 %, то в 2016 г. круглянцам удалось отыграть ситуацию – 104,9 %. А вот результат падения в 2018 г. (80,6 %) и в 2021 г. (95,4 %) создали весьма непростую ситуацию, которая усугубилась и в 2022 г. (96,3 %).

По среднему удою молока от коровы (3 292 кг) Круглянский район показал “минус” 338 кг и скатился с 87 на 90 место в стране. А в целом по производству молока за год получился откат на 9,4 %. Производство мяса сократилось на 22,5 %, а среднесуточные привесы (господи, всего лишь 342 гр) уменьшились на 62 грамма.

Вы думаете, что в растениеводстве нахватались звезд с неба? Весьма благоприятный для области год в производстве зерна “ознаменовался” в Круглом прибавкой в урожайности лишь на 0,6 ц/га (29,6 ц/га). Напомню, что район обладает самым высоким в области плодородием почвы, но в соседнем Шкловском районе урожайность зерновых почему-то в 1,5 раза выше. Урожайность картофеля (117 ц/га) в 2022 г. снизили на 42 %, урожайность овощей (113 ц/га) на 12 %.

А вот в чем молодцы круглянцы, так в заготовке кормов: на 1 января 2023 г. в районе на 1 условную голову приходилось по 24,9 центнеров кормовых единиц или на 6,1 ц больше (+32 %). Но, увы, наличие кормов не означает их рациональное использование: по итогам работы за январь 2023 г. в целом производство сельхозпродукции в районе снизилось на 5,2 % (в области в то же время увеличилось на 3,2 %); производство мяса уменьшилось на 4,1 %; молока – на 5,5 %. Средний надой на 1 корову составил 253 кг (по области 335 кг) или уменьшился на 5,6 %.

На этом фоне думать о трудолюбии местного руководства не приходится. Даже интересно, а вот чем круглянцы аргументируют свое безделье перед вышестоящими начальниками? Впрочем, и в облисполкоме, видимо, такие же “трудяги”, если до сих пор не разобрались с виноватыми в отдельно взятом депрессивном районе области.

Бесполезные советы

Сначала совет-наблюдение для областного уровня руководства: именно в Круглянском районе особенно остро наблюдается отсутствие эффективного механизма координации деятельности областных и районных структур. Это в определенной степени влияет на безнаказанное использование приписок для создания иллюзии успешности. 

Принимаемые же решения чиновников райисполкома нередко являются результатом избыточных компромиссов с узко ведомственными интересами (жилищно-коммунальное хозяйство и агропромышленный комплекс района). 

Дублирование полномочий снижает ответственность за социально-экономическое развитие территории, не ослабевает давление на бизнес, увеличиваются бюджетные расходы на содержание органов управления районом.

Замечено навязывание областными структурами однотипных сценариев развития региональной экономики, что вполне закономерно может привести к нереализуемости общереспубликанской концепции.

Актуальным для района является мотивация населения через изменение в еще большей степени отношения к частным институтам собственности. И, вообще, местному руководству необходимо искать общий язык с людьми – без спеси и завышенной самооценки.

В районе актуален переход от экстенсивной политики экономического роста к увеличению производительности труда и конкурентоспособности производстве на основе более эффективного использования местных ресурсов и интенсификации в привлечении инвестиций. В качестве примера динамика производства в частном предприятии “Кацярына”, которое сегодня выпускает хлебобулочные и кондитерские изделия (ежедневно 400 кг), пользующиеся спросом и в соседних районах.

В Круглянском районе, пока не поздно, необходимо провести инвентаризацию производства. Конечно, речь не идет о резком изменении структуры производства в районе, но даже такое действие (инвентаризация) может подтолкнуть на рациональные идеи. 

Ведь главная стратегическая цель в стабилизации производства и возобновлении экономического роста, только в этом случае можно говорить о повышении уровня жизни местного народа.

Фото: “Сельскае жыццё”