Дзед Мароз супраць Санта Клаўса. Як ідэалогія адгукаецца на жыхарах глыбінкі – крычаўскія замалёўкі

Нягледзячы на нясмелыя спробы прапаганды традыцыйнага Дзеда Мароза, жыхары Крычава па звычцы ўпрыгожваюць вокны і балконы цацкамі Санта-Клауса.

Апошнія месяцы ў Беларусі адзначаны прыкметамі барацьбы з “чужымі заходнімі каштоўнасцямі”. Робіцца гэта млява і без іскрынкі, але час ад часу здараюцца канвульсіі барацьбы з ёлачнымі ўпрыгажэнні, дзіцячымі лялькамі і навагоднімі персанажамі. Барацьба нібыта ідзе па лініі “сваё – чужое”, але пад “сваім” разумеецца зусім не беларускае, а савецкае. 

Нядаўна з крытыкай на цацкі монстра Хагі Вагі абрынулася раёнка “Веснік Чэрыкаўшчыны”, пра што пісалі mogilev.media. А вось на аграсядзібе ў Чэрвенскім раёне Мінскай вобласці наогул было забаронена праводзіць навагодняе мерапрыемства з удзелам Санта-Клауса і эльфаў, як паведамляе telegraf.news. 

У аснове падобных праяваў беларускай прапаганды – кансерватызм і антызаходніцтва. Супрацоўнікі дзяржаўных СМІ часта дазваляюць сабе зняважлівыя выказванні пра вобраз Санта-Клауса, а адзіная фабрыка ёлачных цацак “Грай” у Беларусі працуе пад лозунгам «Делаем не Санта-Клаусов, а Дедов Морозов», пра што пісала дзяржаўная “Мінская праўда”. 

На Магілёўшчыне шмат у якіх гарадах перад наступленнем Новага Года быў праведзены шэраг святочных мерапрыемстваў, якія падкрэслена рабіліся ў стылістыцы савецкага вобразу Дзеда Мароза з унучкай Снягуркай. Не выключэннем быў і Крычаў, дзе прапаганда “традыцыйных” каштоўнасцей адзначэння навагодніх святаў прайшла досыць актыўна. У канцы 2022 года адбылося штогадовае шэсце Дзедаў Марозаў са Снягуркамі па вуліцы Камсамольскай. 

Акрамя таго на сёлетнія навагоднія святы ў палацы Пацёмкіна-Галынскіх была адкрыта рэзедэнцыя Дзеда Мароза, у якой прайшлі мерапрыемствы для дзетак рознага ўзроста. 

Будынкі і тэрыторыі навучальных ўстаноў Крычава таксама ўпрыгожвалі выключна савецкімі навагоднымі персанажамі. 

Што цікава, яшчэ на леташнія калядныя і навагоднія святы мясцовыя ідэолага Санты не цураліся – пры ўваходзе ў будынак чыгуначнага вакзала ў Крычаве стаяла менавіта яго надутая постаць. 

Што ж да простага люду? Мы прайшліся па вуліцах Крычава і заўважылі, што да намаганняў ідэолагаў паставіць перад абавацелем сцяну, якая б адрэзала яго ад звыклых традыцый святкавання людзі ставяцца прынамсі абыякава. Вось болкон з Сантай, вось вакно з персанажам у кароткай шубейцы і штоніках. 

І так дом за домам – недзе фігурка, недзе малюнак на вакне. Змаганне са святам, змаганне з радасцю, змаганне з дзіцячымі перажываннямі, чаканнямі, наіўнай верай і любоўю – каму яно патрэбна, падумалася міжволі. Што гэта за людзі?

Дзень у гісторыі. 31 снежня. Нарадзіліся спявак Антон Баначыч, першы даследчык Вавілона Максімільян Рыла, Аляксандра Герасіменя. Аксамітавы развод Чэхіі і Славакакіі

Наступленне Новага года. 

У большасці сучасных краін свету  адзначаецца наступленне Новага года ў ноч з 31 снежня на 1 студзеня. Звычай адзначаць Новы год менавіта 1 студзеня ўвёў Юлій Цэзар у 46 годзе да нашай эры. У Старажытным Рыме свята было прысвечана двухаблічнаму богу Янусу, адна асоба якога глядзіць у будучыню (Новы год), а іншая – звернута ў мінулае (адыходзячы год). У гонар Януса носіць назву і першы месяц года на латыні – Януарый, на беларускай – студзень.

1 студзеня як свята Новага года на тэрыторыі Вялікага княства Літоўскага прапісалася ў 1364 годзе. Ва ўсходняй частцы Беларусі з 1493 па 1700 год пачынаўся паводле візантыйскай царкоўнай традыцыі 1 верасня.

У Расіі, да якой былі далучаны беларускія землі ў ХVІІІ стагоддзі, Новы год адзначаюць 1 студзеня з 1700 года па ўказе Пятра I. Да 1 лютага 1918 года свята адзначалі па юліянскім календары, а затым перайшлі на грыгарыянскі. Першы Новы год, які супаў з еўрапейскім, прыпаў на 1919 год.

Выхадны 1 студзеня ўвялі яшчэ ў дарэвалюцыйныя часы для працоўных. Пачынаючы з 1929 года святкаванне Калядаў было афіцыйна адменена, а Новы год стаў звычайным працоўным днём. Да 1947 года 1 студзеня ў СССР працягвала заставацца працоўным днём. 23 снежня 1947 года, указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР 1 студзеня стала святочным і выходным днём.

Упершыню Новы год у СССР сталі святкаваць у 1935 годзе: Дзед Мароз, ёлка, падарункі пад ёлкай. У студзені 1937 года ў Дзеда Мароза з’явілася абавязковая спадарожніца – Снягурка, вытокі якой ляжаць у паганскай міфалогіі.

Святкаванне Новага года, як новая савецкая традыцыя, адной з першых апісана ў аповедзе “Чук і Гек” Аркадзя Гайдара 1939 года.

Навагодняя ёлка ў ВКЛ прыйшла з Еўропы. Да Дзеда Мароза было вядомае славянскае боства Зюзя, якое дабрынёй і шчодрасцю не адрознівалася. 

У беларусаў Зюзя – сівы тоўсты дзед нізкага росту з калматай барадой, босы, без шапкі, з жалезнай булавой. Большую частку зімы Зюзя праводзіць у лесе, але час ад часу наведваецца ў вёскі, прыносячы туды моцны мароз. “Зюзя на дварэ – куцця на стале”.

На навагодні стол беларусы спрадвек ставілі 12 страў як сімвал кожнага месяца года. Абавязковай была «куцця» – каша з мёдам і разынкамі. Яна павінна была быць шчодрай. Першую лыжку, паводле традыцыі, аддавалі продкам. Таксама гатавалі стравы з мяса, салаты, саленні, бліны і ўзвары. Чым больш шчодры стол, тым, лічылася, будзе багацейшы год.

Дзень памяці Папы Сільвестра I (каталіцкі каляндар). 

Сільвестр I – біскуп Рыма ў 314-335 гадах. Хрысціянскі святы, ушанаваны ў ліку свяціцеляў. Памяць у Праваслаўнай царкве здзяйсняецца 2 студзеня.

У 284 годзе прыняў сан святара, а падчас ганенняў на хрысціян трапіў пад рэпрэсіі за пахаванне забітых. Легенда звязвае дзейнасць Сільвестра са зваротам імператара Канстанціна ў хрысціянства: Канстанцін будучы паганцам праводзіў у Рыме ганенні на хрысціян і ў якасці пакарання захварэў свавольствам. Сільвестр хрысціць яго і хворы вылечваецца. У якасці падзякі імператар уводзіць прывілеі для хрысціян, будуе цэрквы, аб’яўляе рымскага біскупа кіраўніком духавенства, перадае Сільвестру і яго пераемнікам уладу над заходняй паловай Рымскай імперыі (Канстанцінаў дар). Легенда атрымала распаўсюджанне у лацінскай, грэчаскай і ўсходніх выкладах.

1880 год. Нарадзіўся Антон Баначыч. 

Рускі і беларускі спявак (бас-барытон, пазней драматычны тэнар), артыст оперы, кампазітар і педагог, стваральнік Мінскай Дзяржаўнай студыі оперы і балета, на базе якой з’явіўся Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатр оперы і балета Рэспублікі Беларусь.

Творчасць Баначыча – адна з «залатых» старонак музычнай культуры канца ХІХ – пачатку ХХ стагоддзяў.

Спяваў у тэатрах Харкава, Кіева, Екацярынаслава, Тыфліса, Саратава, Баку, Пецярбурга і іншых гарадоў. На сцэне маскоўскага Вялікага тэатра выканаў мноства партый. Шмат гастраляваў па Еўропе, ЗША.

Прымаў удзел і ў аперэтах, і ў канцэртах, асабліва праславіўся з выкананнем цыганскіх рамансаў пад уласны акампанемент на гітары. Запісаў 13 пласцінак.

Сам складаў музыку, выступау з уласнымі песнямі і рамансамі.

У Беларусі кіраваў класамі оперы, сольных спеваў і камернага ансамбля Беларускага музычнага тэхнікума, Дзяржаўнай студыі оперы і балета, кафедрай у Мінскай кансерваторыі, Вялікага тэатра оперы і балета БССР.

Памёр у 1933 годзе

1802 год. Нарадзіўся Максімільян Станіслаў Рыла

Філосаф, археолаг-даследчык Вавілона, арыенталіст, каталіцкі місіянер на Блізкім Усходзе і ў Паўночнай Афрыцы.

Скончыў Полацкую езуіцкую акадэмію, вучыўся ў Віленскім, Грыгарыянскім (Рым) універсітэтах. Прафесар філасофіі. 3 1833 года святар.

Упершыню даследаваў руіны старажытнага Вавілона і ахвяраваў музею Ватыкана багатую калекцыю археалагічных знаходак. У 1837 абраны ў Папскую археалагічную акадэмію і Арыенталагічнае таварыства Францыі. 

У 1839 годзе на Блізкім Усходзе, адкрыў у Бейруце Каталіцкую акадэмію, якая была пераўтворана ў Бейруцкі ўніверсітэт Святога Іосіфа. У 1841-1843 гадах –  на Мальце, надрукаваў каментарыі да выдання заснавальніка ордэна езуітаў Ігнація Лаёлы «Духоўныя практыкаванні». Быў рэктарам Рымскага калегіума, апостальскім вікарыям Цэнтральнай Афрыкі ў Хартуме (Судан).

Памёр 17 чэрвеня 1848 года.

1916 год. Памёр Казімір Альхімовіч

Мастак.

Як удзельнік паўстання 1863-1864 гадоў, быў сасланы на Урал.

Пасля спасылкі вучыўся ў Варшаве, Мюнхене, Парыжы.

Яго творчасці характэрная гістарычная і міфалагічная тэматыка, пейзажы Літвы, Татраў, рэлігійныя палотны, жанравыя сцэнкі.

Ствараў карціны на тэмы беларускай, польскай і літоўскай гісторыі: «Пахаванне Гедыміна», «Ліздзейка з дачкой на руінах царквы Пяруна», «Абарона Ольштына», «Смерць Глінскага ў турме» і іншыя.

У творах, створаных пад уплывам ссылкі, гучыць пратэст супраць царскага самадзяржаўя: «Смерць у выгнанні», «Пахаванне на Урале», «На этапе» і іншыя.

Захапляўся роспісам фарфору і фаянсу, разьбой па дрэве.

Ілюстратар твораў Ю. Славацкага,  А. Міцкевіча.

Вялікая колькасць прац мастака захоўваецца ў варшаўскім Народным музеі.

1931 год. Нарадзіўся Пётр Зялінскі. 

Беларускі гісторык. Доктар гістарычных навук, прафесар.

Скончыў Гомельскі дзяржаўны педінстытут, аспірантуру БДУ.

Працаваў на кафедры гісторыі Беларусі новага і найноўшага часу БДУ.

Займаўся арганізацыяй і развіццём гістарычнай адукацыі, распрацоўкай сучасных мадэляў выкладання, даследаваннем палітычнай гісторыі Беларусі XX стагоддзя, рэвалюцыйна-дэмакратычнага руху ў Заходняй Беларусі.

Памёр 15 ліпеня 2019 года.

1985 год. Нарадзілася Аляксандра Герасіменя. 

Беларуская плыўчыха. Двухразовая віцэ-чэмпіёнка Алімпійскіх гульняў 2012 года, бронзавая прызёрка Алімпійскіх гульняў 2016 года. Чэмпіёнка Чэмпіянату свету,  чэмпіёнка і сярэбраная прызёрка Чэмпіянату Еўропы, Трохразовая чэмпіёнка Еўропы сярод юніёраў, рэкардсменка Еўропы сярод юніёраў.

Уладальніца 12 залатых, 12 сярэбраных і 12 бронзавых медалёў на спабоніцтвах рознага ўзроўню.

18 жніўня 2020 года падпісала адкрыты ліст прадстаўнікоў спартыўнай галіны  Беларусі з патрабаваннем прызнаць несапраўднымі выбары прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. Была сярод атлетаў, што заявілі аб стварэнні Свабоднага аб’яднання спартсменаў Беларусі, удзельнічала ў пратэстах, выступала супраць гвалту ў краіне.

У кастрычніку 2020 года пераехала ў Вільнюс і ўзначаліла Беларускі фонд спартыўнай салідарнасці. Адказная за маладзёжную палітыку і спорт у Народным антыкрызісным упраўленні.

26 снежня 2022 года ў Беларусі завочна прысуджана да 12 гадоў пазбаўлення волі.

1990 год. Пачала дзейнічаць другая лінія Мінскага метрапалітэна – Аўтазаводская. 

Зараз мае 14 станцый. Мінскі метрапалітэндзявяты па ліку на постсавецкай прасторы. Па колькасці пасажыраў у год займае 4 месца ў СНД пасля Маскоўскага, Санкт-Пецярбургскага і Кіеўскага метрапалітэнаў. Першая лінія метрапалітэна – Маскоўская (зараз 15 станцый) адкрыта 30 чэрвеня 1984 года. Працуе 3-я лінія – Зеленалужская (4 станцыі з 14), плануецца 4-я.

 

1992 год. Апошні дзень існавання Чэхаславакіі. 

Падзенне камуністычнага рэжыму ў 1989 годзе прывяло да ўзмацнення тэндэнцый палітычнага размежавання Чэхіі і Славакіі. Посткамуністычныя эліты абедзвюх частак дзяржавы ўзялі курс на незалежнасць.

У 1990 годзе разгарэлася так званая «злучковая вайна». Чэшскія палітыкі настойвалі на захаванні ранейшага напісання «Чэхаславакія» ў адно слова, славакі патрабавалі злучковага напісання: «Чэха-Славакія». 

У выніку кампрамісу з 29 сакавіка 1990 года краіна стала афіцыйна называцца «Чэшская і Славацкая Федэратыўная Рэспубліка» (ЧСФР), скарочаная назва «Чэхаславакія» па-славацку магла пісацца са злучком, па-чэшску – без злучка. 

На наступны дзень 1 студзеня, чэхі і славакі сустрэлі новы 1993 год як грамадзяне асобных краін. Адбыўся так званы аксамітавы развод.

1994 год. У апошні раз імя Фрэнка Сінатры з’явілася ў спісе 20 найлепшых выканаўцаў ЗША і Вялікабрытаніі. 

Першы раз яго імя было ўключана ў спіс 28 мая 1955 года, і ўсе гэтыя гады яно нязменна там прысутнічала.

Ф. Сінатра (1915-1998) – амерыканскі спявак (крунер), кінаакцёр, кінарэжысёр, прадзюсер, шоумен, дырыжор, палітычны актывіст. Лаўрэат кінапрэміі “Оскар”, 11 разоў быў лаўрэатам “Грэмі”. Славіўся высокім майстэрствам выканання песень, віртуознай тэхнікай інтанацыйнага фразіравання, яснай артыкуляцыяй кожнага слова і склада і «аксамітным» тэмбрам голасу. 

За 60 гадоў творчай кар’еры выканаў у студыі і на канцэртах больш за 2 000 песень, гастраляваў у больш як 40 краінах свету, пласцінкі з яго песнямі прададзены ў колькасці больш за 150 мільёнаў экземпляраў.

Дзень у гісторыі. 19 снежня. Мікола зімовы. Першая згадка пра казакаў. Нарадзіліся Леанід Брэжнеў, Валянціна Лемцюгова. Чацвёртыя прэзідэнцкія выбары ў Беларусі

Міжнародны дзень дапамогі бедным (International Day to Assist the Poor, з 1995 года). 

Устаноўлены ААН. Амаль кожны чацвёрты жыхар Зямлі цягне жабрацкае існаванне. У сувязі з гэтым ААН прынята некалькі праграм, якія ставяць за мэту выкараненне галечы.

Першыя праграмы па ліквідацыі галечы пачалі дзейнічаць у пачатку 2000 года, аднак пакуль колькасць тых, хто жыве за рысай беднасці, не змяншаецца.

ААН разглядае беднасць як “стан працяглай вымушанай адсутнасці неабходных рэсурсаў для забеспячэння здавальняючага ладу жыцця”. Беднасць азначае не толькі недахоп грошай, але і адсутнасць годнай працы, зручнага жылля, доступу да добрай адукацыі і аховы здароўя. Праблема беднасці актуальная і для Беларусі – самай беднай краіны Еўропы, разам з Малдовай і Украінай, у якой ідзе вайна, але гэта не прызнаецца тут на афіцыйным узроўні.

Памагаты сіратам і бедным – Святы Мікалай.

Мікола зімовы (праваслаўны каляндар)

«Без Міколы не бывае ні зіма, ні лета». «Да Міколы няма зімы ніколі». Праўда, надвор’е не заўсёды слухалася ўлюбёнага народам святога, таму казалі яшчэ і так: «Ніводнаму Міколу ня вер ніколі».

На Беларусі Мікола самы любімы і народны святы: Мікалай Цудатворац, Мікалай Угоднік, Свяціцель Мікалай.  

Мікалай шанаваўся як хуткі памагаты маракам, падарожнікам, купцам, несправядліва асуджаным і дзецям. На Захадзе Святы Мікалай  трансфармаваўся ў Санта-Клаўса.

Дзень святога Мікалая – свята, якое з нецярпеннем чакаюць дзеці, бо ў ноч з 18 на 19 снежня яны абавязкова знойдуць пад падушкай салодкія падарункі, доўгачаканую цацку, адзенне, гульню, білет на забаўляльнае мерапрыемства, кнігу.

Здаўна лічылася, што пасля 19 снежня пачынаюцца моцныя маразы. У гэты дзень абавязкова трэба запальць свечку на добры ўраджай у наступным годзе, памаліцца аб здароўі дзяцей, дапамозе ў дарозе і падарожжы, дабрабыце, дапамозе сіротам і бедным, вылячэнні ад хвароб.

Гаспадыні пяклі пірагі, накрывалі святочныя сталы і запрашалі суседзяў у госці, каб разам адзначаць свята.

Галоўнае ў Дзень Мікалая неабходна быць у добрым здароўі і добрым настроі, ні ў якім разе не лаяцца, а толькі цешыцца і дзякаваць святому за тое, што адбываецца ў вашым жыцці.

1492 год. У лісце літоўскага князя Аляксандра крымскаму хану Менглі Гірэю ўпершыню змяшчаецца пісьмовая згадка аб казаках.

Казакоў як асобны субэтнас вылучаў Леў Гумілёў. У склад казакоў у бытнасць іх саслоўем уваходзілі і групы беларусаў, паўднёвых славян, грэкаў, асецін, татараў, мардвы-эрзя, башкір, калмыкаў, бурат і іншых народаў – у Расійскай імперыі ўсе прадстаўнікі сярэднявечных воінскіх саслоўяў залічваліся ў казакі. У выпадку з беларусамі гэта былі служылых сяляне – панцырныя баяры і інш.

Упершыню слова «казак» у значэнні «вартаўнік» сустракаецца ў перакладным слоўніку куманскай (старакыпчацкай) мовы ў 1303 годзе.

Казак: 1) цюркскае, «вольны качэўнік, вольны чалавек, валацуга», той жа этымалогіі, што і этнонім казах. 2) мангольскае: “ко/ка” – “браня” і “зах” – “рубеж”. Ва Ўсходняй Еўропе да канца XVIII стагоддзя мелі назву таксама чаркасы.

Рускі ўрад часта выкарыстоўваў казакоў для сваіх мэт супраць ВКЛ і Рэчы Паспалітай. Напрыклад, у 1654 годзе рускія даручылі магілёўскаму шляхціцу К. Паклонскаму стварыць беларускі казацкі полк у Радамскім замку з беларускай шляхты, гараджан і сялян Магілёўскага, Мсціслаўскага і Чавускага паветаў (каля 6 000 чалавек). Палкоўнік Паклонскі па ўзяцці Магілёва абрабаваў яго, зншчыў амаль усё габрэйскае насельніцтва. Па легендзе, удалося выратавацца толькі адной пары, ад якой і працягнулася яўрэйскае насельніцтва горада. А самы першы ў гісторыі габрэйскі пагром у Магілёве зладзілі казакі С. Налівайкі ў 1595 годзе.

1906 год. Нарадзіўся Леанід Брэжнеў. 

Кіраўнік СССР (1964-1982), Генеральны Сакратар КПСС (1966-1982) і Старшыня Прэзідыуму Вярхоўнага Савета СССР (1960-1964, 1977-1982).

Чатырохразовы Герой Савецкага Саюза, Герой Сацыялістычнай Працы.

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, Парада Перамогі. Маршал Савецкага Саюза.

Меў 117 савецкіх і замежных узнагарод, у тым ліку вышэйшага ваеннага ордэна “Перамога” (за подпісам Старшыні Вярхоўнага Савета М. Гарбачова).

Пасля сканчэння Курскага земляўпарадкавальна-меліяратыўнага тэхнікума (1927), працаваў у Коханаўскім раёне Аршанскай акругі (зараз – в. Багданаўка Талачынскага раёна).

Памёр 10 лістапада 1982 года.

1906 год. У Клімавічах нарадзіўся Мікалай Клаўс. 

Беларускі  дырыжор, кампазітар і піяніст.

Падчас вучобы ў музычным тіэхнікуме займаўся ледзь не па 24 гадзіны ў суткі. Як піяніст-канцартмайстар быў запрошаны ў беларускую оперную студыю, працаваў са спеваком, зоркай Вялікага імператарскага тэатра А. Баначычам, з заснавальнікам опернага тэатра І. Гітгарцам, зрабіў запісы на грампласцінкі з цымбалістам І. Жыновічам.

У 1939-1941 гадах з’яўляўся галоўным дырыжорам сімфанічнага аркестра Усебеларускага радыёкамітэта. Пад яго кіраўніцтвам ставіліся і агучваліся ў жывым эфіры буйнейшыя музыкальна-сцэнічныя творы.

Еўрапейскай знакамітасцю яго зрабіла аўтарства музыкі да першай дзіцячай оперы па казцы Г. Андэрсена «Салавей». 

У вайну не здолеў эвакуіравацца з Мінска і працаваў дырыжорам сімфанічнага аркестра гарадскога тэатра, паставіў оперы «Вяселле Фігара», «Кармэн», «Севільскі цырульнік», «Цыганскі барон». Ратаваў яўрэяў з гета, прыкрываў аркестрантаў, якія былі звязаны з падполлем.

У 1948 годзе быў арыштаваны, прыгавораны  да расстрэлу, які заменены на 25 год лагераў. У лагеры сачыняў музыку, аднавіў па памяці шматлікія творы, партытуру оперы Лысенкі «Наталка-полтавка» і сіламі зняволеных у 1950 годзе паставіў яе.

Пасля вызвалення працаваў у Рэспубліцы Комі галоўным дырыжорам тэатра, потым 30 год працаваў канцэртмайстрам ў калужскай філармоніі. Пад канец жыцця канчаткова аслеп.

Памёр ў 2001 годзе.

1934 год. Нарадзіўся Аляксей Мікуліч. 

Беларускі антраполаг. Доктар біялагічных навук

Скончыў Мінскі медыцынскі інстытут. Працаваў у Міністэрстве сацыяльнага забеспячэння БССР, Інстытуце мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору НАН Беларусі.

Вывучаў заканамернасць зменлівасці генетыка-антрапалагічных і адаптыўных тыпаў, генадэмаграфічных працэсаў сярод насельніцтва Беларусі і сумежных тэрыторый.

Адзін з аўтараў прац «Нарысы па антрапалогіі Беларусі», «Антрапалогія Беларускага Палесся», «Біялагічнае і сацыяльнае у фарміраванні антрапалагічных асаблівасцяў», «Спадчынныя і сацыяльна-гігіенічныя фактары даўгалецця».

Аўтар працы “Беларусы ў генетычнай прасторы. Антрапалогія этнасу” (2005).

Памёр 12 студзеня 2021 года.

1935 год. Нарадзілася Валянціна Лемцюгова. 

Беларуская мовазнаўца. Доктар філалагічных навук, прафесар. Выхоўвалася на Чавушчыне.

Працавала ў Інстытуце мовазнаўства АН БССР, старшынёй Рэспубліканскай тапанімічнай камісіі пры НАН Беларусі, членам Тапанімічнай камісіі пры Савеце Міністраў Беларусі,  анамастычнай камісіі пры Міжнародным камітэце славістаў. Узначальвала анамастычную школу ў Беларусі.

Абаронца беларускай тапанімікі, адстойвала артыкул у Законе аб геаграфічных назвах, згодна з якім спачатку назва даецца на беларускай мове, а таксама традыцыйную беларускую лацінку, супраць якой (транслітэрацыя) стаў выступаць адзін магілёўскі чыноўнік у снежні гэтага года.

Аўтар манаграфіі «Беларуская айканімія», у якой даследавала працэс узнікненьня і эвалюцыйнага развіцьця беларускіх назваў населеных пунктаў (4 тысячы айконімаў), «Усходнеславянская айканімія апэлятыўнага паходжання». Пад яе кіраўніцтвам, удзеле створаны «Спіс населеных месцаў Расейскай імпэрыі» (44 тамы), «Беларуская граматыка», «Лексікалогія сучаснай беларускай мовы», «Агульнаславянскі лінгвістычны атлас», «Лексічны атлас беларускіх народных гаворак», нарматыўны даведнік «Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь» у 6 кнігах па абласцях і іншыя.

Памерла 3 сакавіка 2018 года.

1989 год. Памёр Кірыл Мазураў. 

Беларускі савецкі партыйны і дзяржаўны дзеяч. Першы сакратар ЦК КПБ (1956-1965), Першы намеснік Старшыні Савета Міністраў СССР (1965-1978). Герой сацыялістычнай працы.

Стваральнік камсамольскага падполля на тэрыторыі Беларусі падчас вайны, удзельнік партызанскуга руху.

Пасля вайны ўзначальваў ЦК ЛКСМБ, працаваў першым сакратаром Мінскага гаркама, абкама партыі.

Пасля смерці Сталіна быў старшынёй Савета міністраў БССР (1953-1956).

З імем Мазурава звязаны шматлікія поспехі беларускага народу ў развіцці эканомікі, навукі і культуры, рэабілітацыя рэпрэсаваных. Стаў праваабаронцай незаслужана абгавораных падпольшчыкаў. Былі пабудаваны Наваполацкія нафтаперапрацоўчы завод і хімкамбінат «Палімір». Намагаўся аднавіць беларусізацыю.

У гонар Мазурава усталяваны мемарыяльныя шыльды ў Мінску (К. Маркса, 36), названы вуліцы ў Мінску і Гомеле.

Фота: Мурал у Гомеле

2008 год. Памерла Ніна Мацяш. 

Беларуская паэтэса і перакладчыца

Працавала выкладчыцай нямецкай мовы ў Белаазёрску.

Аўтар вершаў, паэм, зборнікаў паэзіі і казак, п’ес для тэатра лялек «Прыгоды трох парасят» (пастаўлена ў 1976), «Крок у бессмяротнасць» (пастаўлена ў 1977), тэлесцэнараў пра творчасць В. Бялыніцкага-Бірулі, Р. Кента.

Перакладала з нямецкай, польскай, французскай.

Лаўрэат Літаратурных прэмій імя А. Куляшова, імя У. Калесніка, прэміі Усебеларускага фестывалю моладзі

2010 год. Чацвёртыя Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі. Жорсткі разгон акцыі пратэсту супраць фальсіфікацый. 

На  выбары былі высунуты 19 кандыдатаў, удзельнічала 10, у тым ліку Р. Кастусёў, У. Няклаеў, А. Саннікаў, М. Статкевіч – найбольшая колькасць кандыдатаў за ўсю гісторыю беларускіх выбараў.

Пасля агалошання папярэдніх вынікаў (паводле афіцыйных крыніц перамог А. Лукашэнка з 83% галасоў, паводле расійскага Агенцтва эфектыўных камунікацый «Inside» за Лукашэнку прагаласавалі 37,8%) прыхільнікі апазіцыйных кандыдатаў сабраліся на мітынг на плошчы Незалежнасці. 

Пасля нападаў і збівання мітынгоўцаў міліцыяй, большасць удзельнікаў пакінула плошчу. Каля 5 тысяч з іх засталіся, разам з Саннікавым і Рымашэўскім. Апоўначы і яны былі разагнаны сілавікамі. 

Былі затрыманы Кастусёў, Міхалевіч, Някляеў, Рымашэўскі, Саннікаў, Статкевіч, Вус і іншыя – усяго 639 асоб. 

Былі асуджаныя кандыдаты ў прэзідэнты У. Някляеў, А. Саннікаў, М. Статкевіч, Дз. Вус, В. Рымашэўскі да пазбаўлення волі на розныя тэрміны ад 2 да 6 гадоў.

Фота: Мінск, 19 снежня 2010

За рулём дед мороз, а за ним ассенизаторская машина – фото, видео

Праздничные мероприятия, посвященные наступлению Нового 2023 года, продолжаются. В субботу 17 декабря, до главного события, автопарада, щедрый подарок горожанам, сделал могилевский автопарк. Им был организован бесплатный подвоз жителей и гостей Могилева из четырех точек города в Подниколье.

Затем состоялся и сам новогодний автопарад «За рулем Дед Мороз». Участвовало более 70 машин, среди которых была замечена щедро украшенная ассенизаторская машина от Горводоканала, но после вопроса про ее участие у организаторов, машина исчезла из праздничных рядов. 

Ровно в 12 часов с площади Ленина, автомобильная колонна дружно проехала по перекрытой ул. Первомайской до парка в Подниколье, где торжественно открылся Домик Деда Мороза. 

Сказочная резиденция будет работать до 31 декабря (по своему графику).  Для детворы было показано сказочное представление «В гостях у Дедушки Мороза», проведены конкурсы. Само мероприятие будет длится до 20 часов. 

В остальные дни парк также будет встречать жителей и гостей города.

Смотрите наш ролик про могилевские празднества:

Фото: mogilev.media

Па Магілёву ў суботу Дзеды Марозы паедуць на аўтамабілях, а па Бабруйску пойдуць пехатой

У Магілёве сёлета запланавана не шэсце, а больш сучасны аўтапарад Дзедаў Марозаў. У Бабруйску ўсё пройдзе больш традыцыйна. 

Дзядулі Марозы 17 снежня праедуць на аўтамабілях па Магілёву ў 12.00 ад плошчы Леніна па Першамайскай у парк Падміколле. Там адкрыецца казачны дом Санта-Клаўса, пройдзе казачна-гульнявая праграма “У гасцях у Дзеда Мароза” і выстава яго аўтамабіляў.

А вось шэсце бабруйскіх Дзедаў Марозаў 17 снежня пройдзе больш традыцыйна. Яно пачнецца ў 16.00 ля абласнога тэатра Дуніна-Марцінкевіча і завершыцца на плошчы Леніна, дзе дзядулі запаляць ялінкавыя ліхтары.

У Магілёве пройдзе навагодні аўтапарад, абвешчаны конкурс эскізаў

Навагодні аўтапарад “За рулём Дзед Мароз”, арганізаваны Магілёўскім гарадскім цэнтрам культуры і вольнага часу, пройдзе 17 снежня. Аўтакалона праедзе па вул.Першамайскай. Старт будзе дадзены ля галоўнай абласной ёлкі, размешчанай на плошчы Леніна, фінішуе працэсія ў парку Падміколле ля рэзідэнцыі Дзеда Мароза. Пачатак мерапрыемства запланаваны на 12.00

Удзел у аўтапарадзе можа прыняць кожны аўтамабіліст, для гэтага неабходна зрабіць эскіз навагодняга афармлення свайго аўто і падаць адпаведную заяўку на ўдзел да 10 снежня на электронны адрас: gckmog@mail.ru. Арганізатары прапануюць упрыгожыць машыны мішурой, гірляндамі, ёлачнымі цацкамі і іншымі атрыбутамі маючага адбыцца свята.

Фота ўзята з адкрытых крыніц і мае ілюстрацыйны характар

Хоцімск першым у Магілёўскай вобласці запаліць галоўную навагоднюю ёлку

У самым усходнім на Беларусі раённым цэнтры Хоцімску навагоднія мерапрыемствы пачнуцца  9 снежня. Урачыстае запальванне галоўнай гарадской ёлкі адбудзецца на пешаходнай частцы вуліцы Ленінскай, каля раённага Цэнтра культуры – распавяла начальнік ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі Хоцімскага райвыканкама Аляксандр Цішчанка рэсурсу hotimsk.by.

– У запаленні галоўнай ёлкі прымуць удзел тры розных Дзеда Мароза і Снягуркі, а таксама іх світа. Гараджанам і гасцям будзе прадстаўлена і музычная праграма, падчас якой навагоднія персанажы будуць вадзіць карагоды і фатаграфавацца з дзецьмі.

Сустрэча Новага года ў Хоцімску працягнецца штодзённымі вячэрнімі тэатралізаванымі праграмамі з 17.00 да 19.00. Праграма вячэрніх мерапрыемстваў дастаткова насычаная і стракатая. А колькасць запланаваных навагоднія мерапрыемстваў у раёне – 72. 

З 18 па 23 снежня, з 25 па 30 снежня пройдзе кінамарафон навагодніх фільмаў і мультфільмаў пад адкрытым небам “Навагодняя перамотка”. З 21 па 25 снежня будзе арганізавана работа сядзібы Дзеда Мароза “У гасцях у Дзядулі”. 

У зале Цэнтра культуры адбудзецца спецпаказ мастацкага фільма “Іронія лёсу ў Галівудзе” з элементамі забаўляльнай праграмы для моладзі раёна. Для дзяцей на галоўнай гарадской сцэне пройдзе гульнявая праграма  “Вакол ёлкі”, у раённым Цэнтры культуры – дзіцячы навагодні спектакль “Краіна казак” народнага тэатральнага калектыву “Прамень”, у школах раёна пройдуць выязныя праграмы-віншаванні “Цік-ток”. 

30 снежня для жыхароў раёна будуць арганізаваны выязныя віншаванні на дом Дзеда Мароза і Снягуркі “Чароўны час”, а 1 студзеня каля галоўнай ёлкі пройдзе навагодняя танцавальная праграма з элементамі караоке “Танчы і весяліся”.

Новаўвядзеннямі гэтага года стануць: адкрыццё навагодняй гасцінай “У гасцях у казкі” (цэнтральная раённая бібліятэка), у якой казачныя персанажы Снежная каралева, Кай і Герда правядуць віктарыны па казках і мультфільмах, адбудуцца інтэлектуальныя гульні, тэатралізаваны паказ.

На базе гісторыка-краязнаўчага музея адкрыецца “Школа чараўніцтва”, дзе дзяцей чакае праграма ў выглядзе квэста, напоўненая традыцыйнымі беларускімі забавамі, этнаграфічнымі замалёўкамі.

У Доме рамёстваў адкрыецца “Майстэрня Дзеда Мароза”, дзе дзеці навучацца вырабляць навагоднюю атрыбутыку: гірлянды, хлапушкі, цацкі, там таксама пройдуць майстар-класы народных умельцаў, чаяванне ля самавара з традыцыйнымі беларускімі пачастункамі.

Тым часам на прылаўках крам ужо пачалі з’яўляцца ёлачныя ўпрыгожанні, галоўны сімвал наступнага года – трус.

Нагадаем, што жыхары Хоцімска першымі сярод насельнікаў краіны сустракаюць дзень, першымі сустрэнуць і Новы год. Дзень ў Хоцімску пачынаецца на 8¼  хвіліны раней, чым у Магілёве і на 38 хвілін раней, чым ў Брэсце.