Мэмарыял ў Борках – знаёмімся з пафасным антываенным помнікам ахвярам-беларусам, на якім амаль нічога па-беларуску

У Беларусі процьма мемарыялаў, якія сведчаць, што прынесла з сабою на тутэйшыя землі вайна. Мільёны ахвяр, скалечанае ўспрыняцце навакольнага свету. Адсюль у генах беларуса ўкаранёная думка «абы вайны не было».

Час ад часу ген абачлівасці засынае і тады беларускую натуру працінае шаленства бяспамяцтва. На парады, прымеркаваныя да гадавінаў перамог у вайсковых дзеях, выходзяць добраахвотна апранутыя ў ваеннае беларусы. 

За паўсотні кіламетраў ад Магілёва знаходзіцца вёска Боркі – месца адной з найжахлівых трагедый мірных жыхароў.

Улетку 1942 года, у наваколлі паселішча, на шашы Бабруйск – Магілёў, партызаны рэгулярна ладзілі дыверсіі супраць гітлераўцаў. Пасля адной з іх 15 чэрвеня 1942 года ў вёску быў накіраваны атрад штурмбанфюрэра СС Оскара Паўля Дырлевангера. Нацысты знішчылі блізу 2000 мясцовых жыхароў і спалілі 6 вёсак. Па вайне Боркі адрадзілі, а суседнія пасяленні засталіся ў гісторыі.

Цяпер на ўскрайку Борак стаіць пафасны мемарыял «Памяці спаленых вёсак». Большасць мемарыяльных надпісаў выканана на рускай мове – на мове, якой наўрацці добра валодалі самі ахвяры. Па руску падзеныя і ўспаміны выжылых вяскоўцаў. Пра беларускую мову стваральнікі мэмарыялу не забыліся. Ёю дублюецца агульная інфармацыя пра мэмарыял і тое, што адбывалася з беларускімі вёскамі пад акупацыяй нацыстаў.

Мемарыял часта наведваюць арганізаваныя групы турыстаў, ды зрэдку тут спыняюцца падарожныя адзіночкі. На гадавіну трагедыі сюды на жалобны мітынг звозяць дэлегацыі чыноўнікаў, прадстаўнікоў працоўных калектываў ды школьнікаў. Гучаць антываенныя прамовы і згадваюцца поспехі ў эканоміцы мірнай Беларусі. Сумнае назіранне, але каля падножжа тутэйшых помнікаў не заўважна, каб штодня запальваліся свечкі, ці ўскладаліся букеты з толькі сарваных кветак. Звычайная карціна – звыкла стаяць пластмасавыя запыленыя вянкі.

Некалі на месцы мемарыялу стаяў сціплы манумент, узведзены ў 1964 годзе. Цяпер ён на вясковых могілках. Помнік не ўпісаўся ў пафас велічы.

Як будзеце ехаць бабруйскай шашою, не прамініце наведаць Боркі і памянуць забітых нацыстамі беларусаў.