Магілёўскі драмтэатр – гісторыя аднаго будынка і відэазамалёўка ад Магілёў.media

Яго будаўніцтва стала падзеяй для горада, а ў 1985 годзе міністэрства культуры хацела яго разбурыць – але будынак адстаяла грамадскасць. 

Думка аб пастаянным тэатры ў Магілёве зарадзілася яшчэ ў сярэдзіне ХІХ стагоддзя. У 1847 годзе магілёўскі губернатар М. А. Гамалея неаднаразова звяртаўся ў вышэйшыя інстанцыі з прапановай стварэння ў горадзе тэатра, аднак адсутнасць матэрыяльных сродкаў рабіла гэта немагчымым. Тады было вырашана сабраць сродкі праз народныя ахвяраванні.

Запрашэнне да ахвяраванняў суправаджалася наступным зваротам: “Адсутнасць у Магілёве тэатра – істотнай прыналежнасці ўсякага губернскага горада – адчуваецца ўсімі гараджанамі. Спектаклі, якія даюцца тут прыезджымі трупамі акцёраў, звычайна ўладкоўваюцца так-сяк у прыватнай, зусім непрыстасаванай хаце і таму… не адказваюць свайму значэнню, а недахоп месцаў не дае магчымасці наведваць тэатральныя відовішчы найбяднейшаму насельніцтву, якое такім чынам пазбаўлена адной з найкарысных забаваў, што можа паслужыць таксама і выхаваўчым сродкам. З прычыны гэтага пабудаваць, хаця б сціплы, але прыстойны будынак пастаяннага тэатра ўяўляецца настойлівай неабходнасцю… Усялякая добраахвотная лепта будзе прынята з удзячнасцю і глыбокай падзякай.”

Праект будынка распрацаваў губернскі архітэктар П. Р. Камбураў, будаўніцтва вёў інжынер У. С. Мільяноўскі. Тэатр пачалі будаваць у 1886 г., калі па ўсёй губерні былі сабраны неабходныя сродкі. У 1888 г. будаўніцтва было завершана, а праз год адкрыты першы тэатральны сезон пастаяннай драматычнай трупы Дзеркача.

Месца для тэатра было выбрана ў цэнтры горада на скрыжаванні Дняпроўскага праспекта (вул. Першамайская) і вул. Дваранскай (вул. Камсамольская). Калісьці тут праходзіў роў з абарончым валам, які быў скапаны ў 1809 г.

Але тэхнічна месца было не зусім удалым: там, дзе раней праходзіў роў, трэба было закласці фундаменты глыбінёй да 15 аршын (прыкладна 10,6 м). Гэта запатрабавала больш сродкаў, чым было выдаткавана на будаўніцтва, таму тэхнічнае абсталяванне (жалезная заслона, сістэма пажарных лесвіц, водаправодных труб і інш.) было ўстаноўлена не цалкам. З-за нізкай якасці мясцовай цэглы (слабая трываласць) давялося адмовіцца ад першапачатковага праекта трохпавярховага будынка эліпсавіднай формы.

Тэхнічныя недапрацоўкі і памылкі неаднаразова сказваліся на стане будынка, і ў 1980-х гадах ён прыйшоў у заняпад.

У 1985 г. Міністэрства культуры Беларусі прапанавала разбурыць тэатр, а на яго месцы пабудаваць новы, на што выдаткавала сродкі. Аднак на абарону старога тэатра стала грамадскасць горада. Тэатр амаль на 15 год зачынілі на рэканструкцыю, пасля якой у 2000 г. ён быў уведзены ў строй.