Дзень у гісторыі. 24 верасня. Дзень памяці палкаводца, графа на Быхаве Яна Караля Хадкевіча. Дзень дальнабойшчыка і караваншчыка. Дзень нараджэння дзеячкі беларускай культуры Паўліны Мядзёлкі

Міжнародны дзень караваншчыка (International Day of caravan). Заснаваны Міжнароднай асацыяцыяй па рацыяналізацыі транспартна-грузавых аперацый у 1995 годзе. Прафесійнае свята караван-важатых у прыватнасці і ўсіх удзельнікаў транспартных калон і суднавых караванаў у цэлым. 

Адзначаецца ў дзень нараджэння ў 1564 годзе Адама Уільямса, вядомага брытанскага марахода і навігатара, які лічыцца першым еўрапейцам, які дасягнуў берагоў Японіі. 

Па іншай версіі, дзень прымеркаваны да заканчэння Хіджры, перасялення прарока Мухамада і першых мусульман з Мекі ў Медыну ў 622 годзе. 

Традыцыйна адзначаецца дальнабойшчыкамі, камандамі гандлёвых судоў і экіпажамі караблёў эскорту.

1621 год. Памёр Ян Караль Хадкевіч.

Вайсковы і дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Гетман вялікі літоўскі, ваявода віленскі.

Належаў да найстарэйшай, быхаўскай галіны роду Хадкевічаў. 

Адзін з самых таленавітых вялікалітоўскіх палкаводцаў ХVIІ стагоддзя.

Герой вайны са Швецыяй (1600—1629), камандаваў войскам у паходах 1611 на Маскву, абараняў Смаленскае ваяводства ад расійскіх войскаў. 

У 1617-1618 узначаліў войска, якое пайшло з каралевічам Уладзіславам (фармальна царом Расіі з 1610) здабываць маскоўскі трон. 

Герой славутых і пераможных бітваў – пад Кірхгольмам (1605 г.), Хоцінскай (1621 г.) і шматлікіх іншых.

1641 год. Нарадзіўся Станіслаў Незабытоўскі.

Дзеяч рэфармацыі,  мемуарыст. 

Кіраваў адміністрацыяй Багуслава Радзівіла ў Слуцкім княстве. Дэпутат сесіі Трыбунала ВКЛ.

Клапаціўся пра захаванне ў Слуцку свабоды веравызнання.

Аўтар успамінаў, дзе паказаныя падзеі і факты грамадска-палітычнага і прыватнага жыцця 1682-1700 гадоў на Новагародчыне і Случчыне.

1739 год. Нарадзіўся Рыгор Пацёмкін.

Рускі дзяржаўны і ваенны дзеяч, дыпламат, генерал-фельдмаршал. Кіраваў далучэннем да Расіі і ўладкаваннем Наваросіі, заснаваў шэраг гарадоў, уключаючы сучасныя абласныя цэнтры Дніпро, Херсон  і Мікалаеў. 

Фаварыт Кацярыны II.

Пасля Першага раздзелу Рэчы Паспалітай стаў уладальнікам Крычаўскага староства і Крычава, у якім пабудаваў палац, мануфактуры і верф.

1815 год. Нарадзілася Альбіна Габрыэля Пузына.

Пісьменніца, паэтка, мемуарыстка.

Аўтарка ўспамінаў «Мая памяць», якія багата ілюстраваны малюнкамі, літаграфіямі і фотаздымкамі. Яны ўяўлялі панараму жыцця ўсіх слаёў грамадства паўночна-заходняй Беларусі, змяшчалі каштоўную інфармацыю пра мастацкае жыццё краю, паўстанне 1830-1831 гадоў.

Паасобныя яе вершы перакладзены Ірынай Багдановіч і іншымі.

1878 год. Нарадзіўся Юзаф Эдвард Пузына. Гісторык, пісьменнік, паэт.

Аўтар лірычных і сатырычных вершаў, патрыятычных паэм, гімнаў, паэтычных драм, аповесцей.

Вывучаў праблемы паходжання княжацкіх родаў Вялікага княства Літоўскага, іх палітычную ролю ў жыцці дзяржавы.

Аўтар вялікай працы «Вялікае княства Літоўскае да Міндоўга».

1893 год. Нарадзілася Паўліна Мядзёлка. 

Дзеячка беларускай культуры, артыстка, педагог, мемуарыстка.

У 1913 выканала ролю Паўлінкі ў пецярбургскай прэм’еры п’есы Янкі Купалы. 

Грамадска-палітычны дзеяч у Заходняй Беларусі, Літве, Латвіі, БССР. 

Працавала ў школах, Інбелкульце, Беларускай акадэміі сельскай і лясной гаспадаркі ў Горках.

Арыштоўвалася польскімі ўладамі і ДПУ БССР, была саслана ў Казань. Аўтар мемуараў «Сцежкамі жыцця».

1904 год. Нарадзіўся Мар’ян Пецюкевіч. 

Беларускі этнограф і грамадскі дзеяч Заходняй Беларусі. 

Актыўны член шматлікіх арганізацый, рэдактар часопісу «Шлях моладзі», беларускіх перадач на Віленскім радыё. 

Узначальваў Дзяржаўную бібліятэку, Беларускі музей імя І. Луцкевіча.

Тройчы арыштоўваўся савецкімі ўладамі, быў у ссылцы.

У 1957 годзе рэпатрыяваны ў Польшчу. 

Быў звязаны з беларускім рухам на Беласточчыне, вывучаў народную культуру беларусаў. 

Аўтар прац па этнаграфіі, тапаніміцы, жартоўных гісторый, успамінаў.

1941 год. Нарадзіўся Ігар Ясуловіч. 

Расійскі акцёр тэатра і кіно, кінарэжысёр, заслужаны артыст Расіі. 

Беларус па паходжанню. 

Сыграў больш за 320 роляў у кіно, у тым ліку ў стужках «Магіла льва»,  «Дыяментавая рука», «12 крэслаў», «31 чэрвеня», «Той самы Мюнхгаўзен», «Госця з будучыні».

Займаецца агучваннем фільмаў і мультфільмаў.

1952 год. 70 гадовы юбілей святкуе Таццяна Ліхачова. 

Беларуская актрыса. Заслужаная артыстка.

Усё жыццё прысвяціла служэнню ў Беларускім нацыянальным драматычным акадэмічным тэатры імя Якуба Коласа. 

Старшыня Віцебскай суполкі саюза тэатральных дзеячаў. 

Сыграла каля 20 роляў у пастаноўках па творах У. Шэкспіра, В. Быкава, А. Дударава, У. Караткевіча, М. Чарота і іншых.

1954 год. Нарадзіўся Станіслаў Суднік. 

Беларускі пісьменнік, журналіст.

Прафесійны ваенны. Знаходзячыся на вайсковай службе ў Казахстане, выдаваў беларускую газету «Рокаш» (1990-1992). 

Аўтар некалькіх кніг і паэтычных зборнікаў.

У 1997 аднавіў у Лідзе выпуск газеты Таварыства беларускай мовы «Наша слова», стаў яе рэдактарам. 

Стваральнік і рэдактар краязнаўчага часопіса «Лідскі летапісец».

1958 год. Нарадзіўся Сяргей Чыгрын. 

Беларускі паэт, літаратуразнавец, гісторык, краязнавец, перакладчык, журналіст. 

Вучыўся ў Магілёўскім культасветвучылішчы. 

Загадчык аддзела культуры і спадчыны «Газеты Слонімскай», літаратурнай часткі Слонімскага беларускага драматычнага тэатра.

Аўтар зборнікаў паэзіі, кніг гісторыка-краязнаўчых артыкулаў, якія прысвечаны Слонімшчыне, Беласточчыне, выбітным людзям.

Перакладчык на беларускую мову французскіх, украінскіх паэтаў, драматургаў розных краін

1986 год. Памёр Філафей (Уладзімір Нарко). 

Праваслаўны святар, іерарх Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы, удзельнік беларускага хрысціянскага руху ХХ стагоддзя. 

Да Другой сусветнай вайны – настаяцель беларускага праваслаўнага прыхода ў Варшаве. 

У гады вайны ўдзельнічаў у аднаўленні і фармаванні царкоўнага кіраўніцтва БАПЦ, быў епіскапам Слуцкім, Магілёўскім і Мсціслаўскім.

У 1946 г. перайшоў у Рускую праваслаўную царкву за мяжой, стаў архіепіскапам Берлінскім і Германскім.

2000 год. У Слуцку адкрыты помнік Святой Соф’і Слуцкай. 

Жонка Януша Радзівіла. Выдзяляла сродкі для пабудовы храмаў і шпіталёў для бедных, рабіла паломніцтвы ў святыя мясціны. 

Ёй удалося атрымаць каралеўскую грамату, якая забараняла далучэнне праваслаўных вернікаў да Уніі ў яе ўладаннях.

---

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

---